اطفال کارگر و آینده نسل چهارم افغانستان

اختصاصی خبرگزاری خاورمیانه – میز نسل چهارم

گزارشگر : سید امین بهراد

افغانستان کشوری دارای جوانترین جمعیت در جهان تعریف میشود، آمارهای منابع رسمی افغانستان نشان میدهند که بیش از ۶۵% جمعیت این کشور را افراد زیر سن ۲۴ سال تشکیل میدهند. هرچند جنگ های داخلی وبحران های نظامی گذشته بدون تردید مشکلات وآلامی زیادی را برمردم افغانستان تحمیل کرد که یکی ازآن جمله تلف شدن میلیون ها انسان در سال های جنگ بود. با از بین رفتن ده ها انسان در روز درافغانستان وضع نا گوار انسانی هنوز هم ادامه دارد ولی با این رشد نفوس درکشور سیر صعودی داشته است.

گفته میشود افغانستان در حدود ۳۰ میلیون جمعیت دارد که بیش از نیمی جمعیت این کشور یعنی ۶۵% را جوانان تشکیل میدهند وبیش از نیمی جمیعت زیر سن ۲۴ سال را اطفال تشکیل میدهند.

بررسی ها در وزارت کار وامور اجتماعی افغانستان نشان میدهند که درمجموع اطفالیکه بالای سن ۶ سال وزیرسن ۱۸سال اند ۱۴ملیون و۵۰۰ هزار طفل میشوند که از این جمع درحدود ۱۰ ملیون طفل شامل مکتب هستند که توسط وزارت معارف جذب شده اند و۴.۵ ملیون اطفل دیگراز درس وتعلیم محروم اند و مواجه به خطر هستند.

بر بنیاد آمارهای این وزارت تمام اطفال زیرسن ۱۸سال درافغانستان در حدود ۱۹ میلیون و ۵۲۸ هزار طفل میباشند. افغانستان از جمله کشورهای است که کنوانسیون های مختلف بین المللی از جمله کنوانسیون حقوق طفل را امضا کرده وبه موجب آن مکلف رعایت به مواد پیش بینی شده در این کنوانسیون است. اما با این همه اطفال درافغانستان آسیب پذیر ترین قشرپنداشته میشود که حقوق شان بیش از هر کسی دیگر پامال میشود.

اطفال کاگر ومعروض به خطر:

علی افتخاری سخنگوی وزارت کار وامور اجتماعی به خبر گزاری خاورمیانه میگوید که به طور کلی شرایط موجود درافغانستان احتمال آسیب های روانی وفزیکی به اطفال را بیشتر ساخته است و فاکتور های حامل آسیب برای اطفال درافغانستان بیشتر از هر کشوری دیگرتلقی میگردد ولی تلاش ها جریان دارند که میزان این آسیب ها را کاهش دهند.

افتخاری می افزاید:« از جمله نزدیک به ۵ میلیون طفل معروض به خطر در حدود ۱.۲ میلیون طفل مستقیما در معرض خطر قرار دارند یعنی این رقم شامل اطفال میشود که آنها مشغول کارهای شاقه اند وبه نحوی کارگر هستند».

این گروه اطفال در جاها ومکان های کاملا غیر مصون مثل ترمیم گاه های موتر ووسیل برقی، هوتل داری، موتر شوی، بوت پالیشی، اسپندی گری، نانوایی، خریطه فروشی ودست فروشی، کمک راننده گی ویا هم بدون سرگرمی وکار در شهروبازار سرگردان اند مصروف ویا محکوم به انجام وظیفه میباشند.

رشید طفلی ۱۴ ساله ای است که در شهرکابل نیمه وقت به عنوان کارآموز دریک ترمیم گاه موتر کارمیکند. او میگوید:« من پیش از چاشت به مکتب میروم واز مکتب مستقیم به مستری خانه میایم ولباس های مستری گری میپوشم ومصروف کار میشوم».

این طفل حدود چند ماه میشود که در ترمیمگاه کارمیکند وتاهنوز معاشی ندارد. وی علت آمدن به مستری خانه را آموختن کسبی در کنار مکتب میخواند.

اما نسیم از طرف صبح، قبل از مکتب وبعد از مکتب در جاده های دشت برچی موتر ها را اسپندی میکند او ناچار است در کنار پدرکراچی بانش در امرارمعیشت فامیل سهمی داشته باشد. نسیم میگوید:« پدرم کراچی وان است در خانه کرایی می شینیم، من مجبورم کار کنم یعنی اسپندی کنم، روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ افغانی کار میکنم شب به پدرم میدهم یگان روز ۱۵۰ افغانی کار میکنم».

گفتنی است که به دلیل بحران وکژروی های اجتماعی در جامعه افغانستان گروه اطفال کارگر در معرض فشارهای روانی، فشارها واسیب های فزیکی زیادی قرار دارند. طبق رویداد های که روزمره از رسانه های نشر میگردند دیده میشود که شمار زیادی این اطفال مورد سوء استفاده های جنسی نیز قرار میگیرند. بررسی ها نشان میدهند که بستر های تجاوز بر اطفال درافغانستان زیاد بوده واز این رهگذر اطفال کارگر به شدت در معرض اسیب های جدی قرار دارند.

اما افتخاری میگوید که براثر تلاش های ارگان های همسو شمار از این این اطفال کار گر وبی سرپرست تحت حمایت وحفاظت نهاد های مختلف آمده اند.

وی به خبرگزاری خاور میانه می افزاید:« از جمع در حدود ۵ میلیون طفل در معرض خطر در حدود ۳.۵ میلیون آنها در پرورشگاه ها، مرستون ها ویا مکان های امن تحت پوشش آمده وزمینه های تربیت واموزش برای شان فراهم شده اند».

در همین حال گمان میرود که شمار اطفال کارگر خیلی بیشتر ازارقام یادشده باشند. ارقام بالا اکثرا متمرکز بر مراکز ولایت ها وکلان ها شهر های افغانستان اند، در حالیکه در ولایت ها وروستاهای افغانستان هر طفلی درکنار درس ومکتب باید کاری نیز در خانه انجام دهند ویا بدون درس ومکتب در امور مالداری، کشاورزی وجمع آوری هیزوم سهم فعال داشته باشند.

سید عباس سجادی عالم دین وفعال اجتماعی محلی در ولایت بامیان میگوید که سهم گیری در کارهای شاق روستایی مکلفیت اطفال روستایی پنداشته میشود درحالیکه این گروه از اطفال از لحاظ خوراک وپوشاک در وضعیت کاملا نادرستی قرار دارند وبه هیجگونه سرگرمی ویا هم تفریح های کودکی دسترسی ندارند و در موارد هم شکنجه وخشونت نیز بر آنها به پیمانه ای وسیعی روا داشته میشود.

در همین حال وزارت کار وامور اجتماعی میگوید که در بیش از ۳۰ ولایت کشور مراکز حمایتی برای اطفال ایجاده شده واین مراکز در حد توان به مشکلات اطفال رسیده گی میکنند.

گدایی وسوء استفاده از اطفال:

جاده ها، بازار ها، پارکها وحتا هوتل ها درشهرکابل شاهد حضور صدها طفل گدا اند، کافی است که دریکی از پارک های معروف شهرکابل سری بزنید تا ببنید که میزان اطفال گدا در این شهر از چه قرار است.

بربنیاد بررسی های وزارت کار وامور اجتماعی بیش از ۸۰% از گدایان شهر کابل گدا های متکرر ویا حرفه اند که آنها از لحاظ مالی نیاز به گدایی ندارند بلکه گدایی را به عنوان یک پیشه وراه درآمده برگزیده اند.

گفته میشود که در برخی موارد از اطفال در تگدی گری ازسوی افرادی بهره گیری میشوند اما وزارت کار وامور اجتماعی میگوید که دراین زمینه گمانه های وجود دارد ولی رقم ویا سندی وجود ندارد که نشان دهد اطفال مورد سوء استفاده های اقتصادی از طریق تگدی میشوند. همچنان وزارت کار وامور اجتماعی در مورد اطفال گدا نیز رقم درستی ندارد.

رسیده گی به مشکلات اطفال کارگر:

افتخاری میگویدکه در یک دوراز جمع آوری کمیسیون جمع آوری گداها از ۴۲۰۰ گدا فقط ۷۰ تن از آنان اطفال بودند که از این ۷۰ تن ۴۰ تن طفل گدای متکرر و۳۰ تن گدای واقعی تشخیص شدند. به قول وی اکنون این ۳۰ طفل با امکانات خوب در مرستون های تهیه مسکن وعلاوالدین مصروف آموزش وپروش هستند.

وزارت کار وامور اجتماعی مدعی است که به زودی در چوکات این وزارت یک سکرتیت اطفال تاسیس میشود که وظیفه این نهاد رسیده گی به تمام مشکلات وقضایای مربوط به اطفال است وهمچنان طرزالعمل اطفال کارگر واطفال گدا نیز زیر کار است وبه زودی تکمیل خواهد شد. براساس اظهارات مسولان وزارت کار واموراجتماعی طی سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۲ در ۲۹ ولایت افغانستان به بیش از ۱۰۰۰ قضیه مر بوط به اطفال رسیده گی شده است.

به قول مسولان علاوه بروزارت کار وامور اجتماعی ونهاد های دولتی ده ها نهاد ملی وبین المللی دیگر در راستای بهبود حقوق اطفال درافغانستان فعال اند که به نحوی هر کدام سهم خودشان را بازی کرده اند.

عوامل آسیب پذیری اطفال درافغانستان:

بیش از سه دهه جنگ وبحران، نابود شدن اساسات اقتصاد ملی، کم توجهی نهاد های مسول در برابر اطفال، گسترش فقرونا آگاهی در سطح ملی وبحران های اجتماعی از عوامل اساسی اند که اطفال افغانستان را در معرض خطر قرار داده وگراف اطفال کارگر ومعروض به خطر را بالابرده اند.

کمبودتعمیر برای کودکستان ها وپرورشگاه ها، کمبود بودیجه، نبود ظرفیت مسلکی وموجودست هزارن طفل مهاجر وبیجا شده از جمله مشکلات جدی است که وزارت کار وامور اجتماعی با آن مواجه است.

آینده وعواقب اطفال کارگر:

سامعه دریکی از مکاتب شهرکابل معلم است او به خبرگزاری خاورمیانه میگوید:« ماوشما میدانیم که اطفال به کارهای شاقه وبدی از قبیل اسپندی، موتر شویی وغیره مصروف اند ولی نگرانی من این است که تعدادی از اطفال تا ناوقت شب در روی جاده ها میگردند، این اطفال بیشتر آسیب پذیر اند».

خانم سامعه شخصیت آنیده اطفال کار گر وخشونت دیده را آسیب ده تعریف کرده میگوید که روی آینده آنها تاثیر جدی منفی میگذارد. آنها هیج وقت فرصت نخواهد یافت که شخصیت گم شده دروان کودکی شان تکمیل کنند بنابراین اگر در آینده نیز این اطفال به جایگاه خوبی دست یابند بازهم شخصیت شان از لحاظ روانی نا تکمیل است ممکن برخی اوقات دچار بحران ویا خشونت شوند، در حالیکه احتمال رسیدن اکثر این اطفال به شخصیت کامل ومثبت بسیار کم است.

وی استدلال میکند که کنش این افراد روی جامعه تاثیر منفی میگذارد بنابراین جامعه نیز از آنها متاثر میشود. وی راه بازسازی روانی وبازتوانی روانی این اطفال رسیده گی به موقع به مشکلات آنان میخواند ومیگوید که نهاد های مربوط باید نیازمندی های اطفال کارگر را رفع نمایند وبستر های افزایش اطفال کارگر را کاهش دهند.

نتیجه:

بطور خلاصه میتوان نتیجه گرفت که نهاد دولتی غر دولتی در راستای اطفال کارچندانی انجام نداده وروز به بروز مشکلات اطفال در حال افزایش است. این نهادها بیش از اینکه به مشکلات اطفال رسیده گی کنند به فند گیری وفساد اداری مشغول بوده اند.

جامعه آینده افغانستان براطفال امروز ما استوار خواهد بود بنابراین رشد سالم اطفال امروز میتواند جامعه آینده ما را تضمین نمایند. به گفته آگاهان، گروه های کثیری از اطفال کارگر وآسیب دیده نقش فردای شان درست ادا نخواهند توانست؛ احتمال زیاد وجود دارد که به عوامل مختل سازی جامعه آینده تبدیل گردند.

۱۲/۵/۱۳۹۲