رهبران افکار عمومی در افغانستان چه کسانی هستند ؟
خبرگزاری خاورمیانه / میز اندیشه – اجتماع
افکار عمومی ، در یک جامعه شکل میگیرد و به مجموع عقاید ، احساسات و نگرش هایِ بخش عظیمی از مردم را گویند در مقابل موضوع و مساله ای خاص و در برحه ی زمانی خاص . حقیقتا صاحب نظران و جامعه شناسان افکار عمومی بر این باورند که افکار عمومی در یک جامعه دقیقا با توزیع سواد ، به وجود آمدن نظام های دموکراتیک و مردم سالار و از همه مهمتر نظام رسانه ای شکل میگیرد که به زعم اینجانب هر سه عامل یاد شده در افغانستان در دهه ی فعلی زمینه سازی شد و تقریبا از مراحل جنینیِ خود گذشتند اما در مورد توزیع سواد ؛ در جامعه ی افغانی اینطور می توان گفت که توزیع گسترده و تولید و انتقال سریع اطلاعات در کشور سهم بیشتری در تشکیل افکار عمومی ایفا کرده است .
حال برای اینکه بدانیم رهبران افکار عمومی در افغانستان چه کسان و چه مجموعه هایی هستند بایستی بدانیم که انواع تاثیر گذاری بر افکار عمومی و اهداف و شیوه های آن چکونه است ؟
الف : روش های برخورد با افکار عمومی در یک جامعه :
• ایجاد افکار عمومی جدید ؛ رهبران تلاش میکنند تا با ایجاد شرایطی ، افکار مردمی را به طرف خود و یا به سوی منافع و اهداف خود سوق بدهند ؛ مانند انتخابات ریاست جمهوری ، تبلیغات دولت برای نشان دادن نوآوری ها و خدماتی که به مردم ارایه میکند و …
• تغییر و استحاله ی افکار عمومیِ موجود ؛
1- مانند تبلیغات در راستای پدیده ی جهاد و مقاومت اسلامی در افغانستان و جایگزینیِ احترام به این پدیده به گفتمان های جنگ سالار و …
2- ازاله ی این تفکرِ مردمی که ، دولت ضعیف و ناکارامد است و …
• تقویت افکار عمومیِ مثبت و موافق با رهبران ؛ مانند اینکه مردم ، استاد ربانی را رهبری صلح جو و دانشمند می دانند و حال ، تقویت این طرز تفکر
• جهت دهی به افکار عمومیِ در حال شکل گیری ؛
1- مانند اینکه از ابتدای این دهه با بوجود آمدن فضای امنیت و تسریع روند پیشرفت های اجتماعی تفکر فمینیستی در بین زنان جهت دهی شد
2- در بین دانشگاهیان ، تفکر آزادی گرایی ( لیبرالیستی )
3- در بین تاجران ، سرمایه گذاری خصوصی
4- در بین فرهیختگان پدیده ی مُلا زدایی و …
ب : ماهیت شناسی مدیریت افکار عمومی ؛
1- تجارتی ؛ جهت دهی افکار مردمی به خرید کالای خاص در مارکت
2- مذهبی ؛ تبلیغاتی که مردم را به گرایش مناسک دینی و مناسبات مذهبی سوق میدهد
3- سیاسی ؛ رهبران در تلاش اند تا نفوذ خود را برای کسب قدرت در جامعه بین مردم بیشتر کنند
ج : گستردگی جغرافیایی فعالیت رهبران
1- محلی؛ نشریات ، مجلات و رادیو های محلی
2- ملی ؛ شبکه های تلویزیونی و رادیویی و سایت های انترنتیِ حرفه ای و آژانس های خبری کشوری
3- بین المللی ؛ شبکه های ستلایتی و خبر گزاری های منطقه ای و فرا منطقه ای
تحلیل فرایند تاثیر و رهبریِ افکار ، به ترتیب :
1- تعیین پالسی برای نوعیت مدیریت و جهت دهی افکار عمومی ( انتخاب یکی از چهار مورد یاد شده در فوق در کیفیت مواجهه با افکار عمومی یعنی تغییر ، جهت دهی ، حذف و یا تولید جدید )
2- تولید پیام بصورت هدفمند ( توسط فعالان تخبه با در نظر داشت مسایل فرهنگی – اجتماعی و شرایط سیاسی و .. )
3- تعیین نوعیت ابزار ( رادیو ، تلویزیون ، آژانس خبری ، سایت های الکترونیک ، وطبوعات و یا حتا اس ام اس – تظاهرات ها ، فعالیت های فیزیکی داومدار ، حملات نظامی – چیریکیِ گروه های فشار . این گروه ها و سازمان های مخالف سیستم بمرور زمان ، خود در شکل دهی افکار عمومی تاثیر گذارند گرچه ممکن است برای مقاصد و اهداف خود از رسانه ها نیز استفاده بجویند و میزان تاثیر گذاری آنها به قدرت مالی ، نخبه گرایی و نوعیت سازمان دهی شان بستگی دارد … )
4- تعیین سیاست اطلاع رسانی ( در شرایط بحرانی ، آرام و … )
5- بررسی پیامدهای ارسال پیام ( تحلیل وضعیت و بررسیِ روانشناسانه برای عدم ایجاد شدن هر گونه خرابی و بحران )
6- پرتاب و شلیک پیام بسوی هدف ( مرحله ی عملیاتی پروژه )
7- ارزیابی و سنجش تاثیر ( سنجش و ارزیابی توسط موسساتِ اقماریِ آمار و تحلیلیِ )
مشخصات رهبران افکار عمومی :
• فعال ، بیشتر از سایر اعضای جامعه
• نخبه
• متمول
• بازاریاب
• روابط عمومیِ حرفه ای
• مشرف به مسایل استراتژیک جامعه
• کاملا بیدار
حال با توجه به تعاریف و دسته بندی های یاد شده در این نوشتار به نظر اینجانب رهبران مدیریت افکار عمومی در افغانستان در این دهه و اندی ، میتوانند مجموعه ی موسسات و گروه های ذیل باشند :
• USAID
• دولت
• نهاد نیمه دولتی آیسا
• سفارت پاکستان
• سفارت ایران
• موبی گروپ
• مجموعه ی بزرگ فرهنگی خاتم النبیین “ص” ( حوزه ی علمیه ی دینی- شورای اخوت با گستردگی کشوری – شورای علمای شیعه با گستردگی کشوری – دانشگاه خاتم النبیین – شبکه ی تلویزونی تمدن )
• شرکت مخابراتی روشن
• مارشال قسیم فهیم
• جنبش طالبان
• ک جی ب
• سرای شاهزاده ی کابل
• ..
و اما در مورد اینکه روش ها ، ابزار و اهداف هر کدام از رهبران بالا در برخور با افکار عمومی چه میباشد نیاز به مقالات تحلیلیِ تخصصی تر می باشد .
نویسنده : یاسر محسنی