کودکانِ «کار»: ما کرونا را خورده ایم
در این روزها ویروس کُشنده کرونا (کوید۱۹) نَقل مجالس خاص و عام است.
رسانه ها، فضای اجتماعی و دنیای حقیقی مردم را دستورها و روش های مبارزه و پیش گیری از مصاب شدن به این ویروس گرفته است و حتی بسیاری ها برای در امان ماندن خود را در خانه های شان قرنطین کرده اند و مهمان هم نمی پذیرند.
اما در بیرون از خانه ها و دور از مباحث کرونا، تعداد زیادی از کودکان برای سیر کردن شکم خانواده های شان بدون دستکش و ماسک کار میکنند؛ کارهای شاقه همچون رنگ کردن بوت، فروش خریطه های پلاستیکی، کراچی وانی و حتی جمع کردن زباله ها.
سالم، یکی از همین کودکانی است که به علت اوج فقر و ناتوانی از مدتها بدینسو با کثافات سر و کار دارد.
کار او جمع آوری پارچه های آهن، پلاستیک و قوطی نوشابه ها است که با فروش آن چند افغانی بدست بیاورد.
سالم (اسم مستعار) را درست هنگامی دیدم که سرگرم جمع آوری اشیای مورد نیازش از یک زباله دانی در شهر پلخمری، مرکز ولایت بغلان بود.
سالم، حدوداً ۹ سال سن دارد و از یک سال به این طرف قدم زدن بر زباله دانیها کار روزمرگی اش شده و از این طریق پنجاه و شصت افغانی بدست می آورد و آن مصرف ۵ قرص نان شبِ خانواده میشود.
پرسیدمش، از کرونا نمیترسی؟ با خندۀ ملیحی جواب داد: «ما کرونا را خورده ایم».
این پاسخ دور از انتظار سالم، «چون بمبی در ذهنم منفجر شد و یک لحظه مرا واداشت تا به سنگینی ناتوانی خانواده هایی فکر کنم که تعدادشان را می شناسم و قصه برخی را هم شنیده ام».
این نانآور کوچک نخواست که حرف بیشتری با من داشته باشد، زمانی که «بوجی» زباله ها را روی شانه اش بلند میکرد پاسخ کوتاهی داد و راهش را گرفت و رفت: «مجبور استیم کار کنیم».
در بهبوههی مصاب شدن به کرونا و تأکید بر خانه ماندن، جای افرادی به مانند «سالم» و هزاران امثال او در کجا است؟
کودکانِ شاقه کار که سر و کارشان با کثافات است و وظیفه شان انجام کارهایی که به شدت آلوده میباشد؛ میتواند به عنوان ناقلان ویروس کرونا به خانواده، نزدیکان و افرادی که با آنان در ارتباط هستند؛ باشد. این موضوع سبب نگرانی مردم نیز شده است.
در جلسه اضطراری کمیته مصؤنیت اجتماعی ریاست کار و امور اجتماعی ولایت بغلان که به هدف آگاهی دهی و جلوگیری از شیوع ویروس کرونا برگزار شده بود، همین موضوع به بحث گرفته شد.
سید صالح صالح، رئیس کار و امور اجتماعی ولایت بغلان گفت که موضوع کودکانِ شاقه کار را با نهادهای حکومتی و حقوق بشری در میان میگذارد و برای یافتن راه های بدیل تلاش میکنند.
عبدالله قادری رئیس مجتمع نهادهای جامعه مدنی بغلان نیز با نگرانی از انتقال این ویروس توسط کودکانِ شاقه کار به خانواده ها میگوید که حکومت مکلف است راهکارهای بدیل بسنجد و مانع همچون فعالیتهایی که میتواند در این شرایط خطرناک باشد، شود.
فقر اقتصاد، نبود زمینه های کاری، فرار خانوادهها از محلاتشان به علت جنگ و نا امنی و اجرایی نشدن قوانین مربوط به کار کودکان در افغانستان، از دلایل افزایش شمار کودکانِ شاقه کار گفته شده است.
براساس گزارش سازمان ملل که دو سال پیش نشر شد، بیش از ۲ میلیون کودک افغان بین سنین ۶ تا ۱۴ سال مجبور هستند کار کنند.
با آنکه ویروس کرونا یک موضوع جهانی شده، حکومت افغانستان نیز برای مبارزه با این ویروس اقداماتی چون، ساخت مراکز درمانی ویژه، اختصاص پول مشخص به ولایات و ایجاد کمیته مبارزه با کرونا دست زده است.
با توجه به آماری که سازمان ملل از کودکانِ کار در افغانستان اعلام کرده است، نگرانیها این است که در صورت عدم جلوگیری از کارهای شاقه و فراهم نشدن راه های بدیل به خانواده های فقیر نیازمند، مبارزه با ویروس کرونا مردم و حکومت را به چالش مواجه خواهد کرد.
«بابر بیگانه»