گزارش اختصاصی از سینماهای کابل
خبرگزاری خاورمیانه – میز فرهنگ
گزارش اختصاصی از سینماهای کابل
قبلترها،دو سه دهه قبل، حجم عظیمی از مردم در پیاده رو جلو این سینما(سینمای پامیر/کابل) تجمع می کردند تا برای تماشای آن پرده ی جادو تکت بخرند. و درگوشه و کنار سینما بازار سیاه تکیت نیز رونق داشت،گاه تکیت ها با سه برابر قیمت به فروش می رسیدند. اما حالا فقط عابران پیاده به ندرت، وفقط برای تماشای پوستر های فلم های پشاوری پشتو زبان بر در و دیوار این سینما لحظه ای مکث می کنند و به راه خود ادامه می دهند.
وارد راهرو سینما که می شوی،پس از بازرسی بدنی به یک سالن بزرگ می رسی،جایی که با صحنه ای شبیه فلم های هالیوودی ای که در مورد عراق و افغانستان ساخته می شود مواجه می شوی. ده ها نفر با لباس محلی بر روی زمین نشسته یا دراز کشیده اند و منتظرند تا ساعت به یک بعد از ظهر برسد و دروازه های سالن نمایش گشوده شود. بوی عرق، بوی پا، بوی آشغال وبوهای نا آشنای دیگر .
پچ و پچ و گاه خنده هایی بلند،دروازه باز می شود و همه به سمت آن هجوم می آورند. سالن نمایش بزرگ است اما هیبتی مغموم دارد. این سالن یاد آورد نوعی زنده گی ست که چند دهه قبل گویا در این شهر وجود داشته است.یادآورد آرامشی نسبی وامکان و مجال پرداختن به ساحات زیبایی شناختی در زنده گی افغانی. در داخل سالن نمایش بوی شدید نصوار به سایر بوها افزوده می شود،کف سالن سیاه و چرکین است،تماشاچیان به صندلی تکیه داده و پاهایشان را برپشتی صندلی جلو می گذارند و با نخستین جرقه های نور و تصویر بر صفحه اشپلاق می زنند و تصویر هیکل بزرگ بازیگر نقش اول فلم پشاوری با چهره ی آفتاب سوخته،سبیل های تا بناگوش،تفنگ شکاری در یک دست و بوتل شراب در دست دیگر ظاهر می شود که رجز می خواند.
از بیشتر از ۱۶ سالن سینما در کابل، هم اکنون فقط ۵ سالن نیمه جان نفس می کشند.۳ سینما در نقاط مرکزی و مزدحم شهر و دو سالن در محل های دورتر از ازدحام و دستفروش های سمج و خرده فروشان ارزان فروش.
فقط سینمای آریانا هرازگاهی فلم های از سینمای هالیوود نشر می کند، بقیه تمام و کمال در اجاره ی سینمای هند و پاکستان هستند. فلم هایی بیشتر در ژانر “اکشن” و گاهگاهی هم فلم های که اینجا به آن “فلم عشقی” می گویند.عشق هایی از آن گونه که می دانید.
اما هرچه نشر کنند، روایت مشترک این سینماها،مهجوری آنهاست. شمار تماشاچیان در یک وعده ی نمایش به سختی به صدنفر می رسد.آنهم در سینماهایی که در مناطق مزدحم هستند. با این حساب و در بالاترین نصاب،درآمد سینما در یک وعده ی نمایش چیزی حدود پنج هزار افغانی ست که کمتر از یکصد دالر امریکایی می شود. سه سالون سینما در کابل به شهرداری تعلق دارد. انجنیر راحله کوهستانی مسوول خدمات کلتوری شهرداری کابل می گوید باوجودی که دولت درمالیات بر تورید فلم های خارجی(هندی و پاکستانی) تخفیف قایل شده و هم به ۳ سینمای تحت تصرف شاروالی سوپسید می پردازد، ولی بازهم تعداد کمی از مردم به سالن های سینما میایند. او میگوید تسهیلات ویژه از جمله لژ های جداگانه برای خانواده ها در نظر گرفته شده است . از او می پرسم گمان نمی کنید یکی از دلایل نیامدن به سالن های سینما نوع فلم هایی ست که نمایش داده می شود؟
می گوید: ” فلم ها با تایید وزارت اطلاعات و فرهنگ و پس از بررسی ریاست افغان فلم به نمایش گذاشته می شود اما چون اکثر این فلم ها توسط تلویزیون ها نیز نشر می شوند، به همین دلیل مردم کمتر برای دیدن آن به سالن های سینما میایند.”
برای جستجوی سرنخ این کلاف به ریاست افغان فلم مراجعه می کنم و از مسوول بخش مربوطه می پرسم چه معیارهای برای نشر فلم ها در سینماها در نظر گرفته می شود؟
شیرین داد مدیرعمومی تولید فلم در ریاست افغان فلم مردی کهنه کار و با سابقه در این ریاست خاطرات زیادی از وضعیت سینما در ذهن دارد. می گوید: ” فلم هایی که عریانی در آن باشند منع می شوند وفلم های که خلاف تمامیت ارضی و عقاید دینی باشند نیز اجازه نشر نخواهند یافت.”
مراحل تورید یک فلم به افغانستان به مراتب سهل تر از طی مراحل قانونی تولید یک فلم است. وارد کننده گان فلم ها یک درخواستی عنوانی وزارت اطلاعات و فرهنگ می نویسند و پس از پرداخت مالیه ،فلم برای بررسی به ریاست افغان فلم راجع می شود و نهایتن و مستقیمن روی پرده می رود.
اما این وضعیت برای سینماگران افغان نیز رنج آور است. رویا سادات،از فلمسازان مشهور افغانستان از فقدان استراتژی فرهنگی می گوید و علت خالی بودن سینماها در کابل را نتیجه ی بی توجهی مسوولین دولتی می پندارد. خانم سادات می گوید:”همین محدود سینماهای افغانستان کاملن در قبضه ی فلم های هندی و پاکستانی ست و مجالی برای نمایش فلم های داخلی داده نشده است گناه مردم نیست، چون دست اندرکاران و مسوولان فرهنگ کشور برنامه ای برای نمایش گونه های دیگر هنر سینما ندارند، مردم به دیدن این فلم ها عادت کرده اند.”
خانم سادات می گوید چندی پیش جمعی از سینماگران مستقل روی مسوده ای کار کردند که در ان به طور مشخص به وضعیت اسفبار سالن های سینما نیز پرداخته شده است و قرار است این مسوده به وزارت فرهنگ سپرده شود.
خانم سادات می گوید مسوولین وزارت فرهنگ از نبود بودجه می نالند در حالی که طی چندین سال گذشته این وزارت توانایی مصرف حتا نیمی از بودجه اش را نداشته است.
۹۰ سال از تاسیس نخستین سینما در افغانستان می گذرد. بیشتر سالن های سینما در دهه دمکراسی و دهه شصت آغاز به کار کردند. به روایتی تا همین قبل از آغاز جنگ داخلی ، بیشتر از ۳۰ سالن سینما در سرتاسر کشور وجود داشته است. اکثر این سالن ها در زمان طالبان تخریب و به مسجد یا پارکینگ تبدیل شده اند. اکنون فقط کابل سینما دارد هرچند طی یکی دو سال اخیر ده ها سینمای کوچک ” ۳D” نیزدر کابل و ولایات ایجا د شده است. اما به گفته ی مسوولان با ادامه ی این وضعیت شگفت نخواهد بود که به زودی شاهد بسته شدن دروازه های همین ۵ سینمای خالی نیز باشیم.
Author
About Author
