مزدور بی مزد شبکه های اجتماعی نباشید!

اختصاصی خبرگزاری خاورمیانه – میز فرهنگ – شبکه های اجتماعی مجازی

گزارشی پیرامون سودآوری شبکه های اجتماعی و سهم کاربران از این سود .

این گزارش برای تبلیغ یک کمپنی دیگر در زمینه رسانه های مجازی اجتماعی نیست. این گزارش به دنبال پیدا کردن پاسخ برای ملیون ها کاربر شبکه های مجای اجتماعی ست که ساعات متوالی از وقت و امکانات خودرا صرف مقوله ی ارتباط در عالم مجازی می کنند.

شما در اکثر شبکه های مجازی انترنتی با این جمله روبرو می شوید که “چی در ذهن دارید” هر شبکه به شیوه و عبارات خاص خود این سوال را برای تخلیه ی اطلاعاتی شما استفاده می کند . اما فقط این نیست. این پرسش خیلی صمیمی در حقیقت نوعی وسوسه کردن شما برای نوشتن و شریک ساختن است. همه چیز ازهمین فراخوان ساده آغاز می گردد. شما وسوسه می شوید و از آن جایی که ساکن جهان سوم (جهان وحشت بی پایان) هستید،طوماری از حرف ها ومسله ها را وارد این شبکه ها می کنید.تا اینجای این عملیه همه چیز عادی و بدیهی ست. و حتا از کسانی که این امکان را فراهم کرده اند متشکر و ممنون هم هستید.اما آن طرف ماجرا،برای صاحبان این شبکه ها ،همین اتفاق عادی ی ساده به یکی از سودآورترین پروژه های تاریخ مبدل می شود. حاصل کلیک های کاربران درشبکه ی اجتماعی فسبوک سالانه تا دوملیون دالر درامد مستقیم و ده ها میلون دالر درامد غیر مستقیم به جیب مایکل زاکربرگ،سازنده ی این شبکه می فرستد تا این که ایشان در رده ملیاردرهای جهان،در رتبه ی نهم قرار می گیرند.کاربران معمولن به این جنبه های ماجرای شبکه های اجتماعی توجه نمی کنند.

آنها دنبال رابطه اند(همان رگ خوابی که سازنده گان شبکه های اجتماعی مانند فسبوک آن را خوب دریافته و استفاده می کنند) . کاربران عطش نوشتن و شریک ساختن دارند و سازنده گان هر روز با بسته های تازه از خدمات سایبری که مجانی هستند، این عطش را چند برابر می کنند. کابران اکثرا کاری به این مسله ندارند که فقط سهم فسبوک از همین مقوله ی دوستیابی چیزی حدود ۴.۷ ملیارد دالر بوده است.

حالا بیاییم کل این چرخه را طور دیگری نگاه کنیم. مثلن اعمالی را که در شبکه های اجتماعی انجام می دهیم ،کار محسوب کنیم. که خیلی هم بیراه نیست چون در اکثر تعریف های کار هرعملی که در حوزه ی اقتصاد تولید ارزش یا همان سرمایه کند کار شمرده می شود.اگر چنین باشد پس همه ی کابران داوطلب شبکه های مجازی اجتماعی در حقیقت کارگران بی مزد هستند. و از این هم فراتر، برای این کار نه تنها مزد نمی گیرند(در صورتی که تولید سرمایه می کنند) بلکه پول هم می پردازند.

برای این که بدانیم چگونه کار ما در شبکه های اجتماعی به تولید سرمایه منتج می شود، باید نگاهی به آمار و ارقام در آمد های شرکت های پشت شبکه های اجتماعی بیندازیم.

شرکت گوگل از آغازگران طرح شبکه های اجتماعی ارتباطی در سال ۲۰۰۶، جمعاً ۱۰٫۴۹۲ میلیارد دلار درآمد فقط از تبلیغات کسب کرد و فقط ۱۱۲ میلیون دلار در زمینه‌های دیگر درآمد داشت. این درآمد حاصل کار به رسمیت شناخته نشده ی کاربران است. سایر شرکت ها نیز به درامد های بالایی دست یافتند. روند گسترش این نوع درآمد و تولید سرمایه چنان سرسام آورشد که طبق آخرین پیش بینی ها گفته می شود تا پایان سال ۲۰۱۳ میلادی درآمد حاصل از تبلیغات شبکه‌های اجتماعی از مرز ۱۰ میلیارد دلار هم عبور می کند.

اما سوال اینجاست که اگر عامل اصلی این همه در آمد کاربران هستند، سهم این کاربران از این درآمد چقدر است؟

این جدیدترین و جدی ترین پرسش در عرصه تکنالوژی ارتباطی در جهان معاصر است. پرسشی که شمار زیادی از شرکت های رقیب کمپنی های بزرگ را واداشته است تا دست به ابداع شیوه های تازه بزنند. در تازه ترین شیوه بیش از ۳۰ شرکت آمریکایی به طورمشترک شبکه ی انترنتی را ساخته اند که در رقابت با گوگل و فسبوک، بخشی از درآمد هایش را با کاربران تقسیم می کند. نام این شبکه “Film Annex” است. شبکه ای اجتماعی که ابتدا برای حمایت از فلمسازان ایجاد شد و سپس کارکرد های دیگری مشابه با سایر شبکه های اجتماعی مانند فسبوک نیز به آن اشافه گردید.

شما با عضو شدن در این شبکه صاحب یک صفحه و یک کانال تلویزیونی آنلاین می شوید که به شما امکان شریک ساختن فلم و متن و عکس را می دهد و هم امکان درآمدزایی از میزان بازدید و تاثیرگذاری آن. این شبکه با شماری دیگر از شبکه های مروج اجتماعی مانند فسبوک،تویتر،لینکدن،گوگل پلس و غیره نیز متصل می باشد. یعنی شما می توانید مطالب خودرا پس از نشر در این شبکه، با یک کلیک در سایر شبکه ها نیز منتظر کنید. این اتصال شانس درآمدزایی برای کابران را چند برابر می کند چون با هر کلیک ی که بر روی مطلب یا فلم نشر شده دراین شبکه ها می شود، در سیستم امتیاز دهی Film Annex امتیاز هایی برای کاربر داده می شود.

شبکه ی مجازی Film annex از چندی به اینسو در افغانستان نیز فعال شده است و هم اکنون شمار زیادی عضو دارد. رویا محبوب مسوول این شبکه در کابل می گوید :” فیلم انکس از یک سال و نیم پیش کارش را در افغانستان شروع کرد و ما اولین وب چانال را به نام “پیشرفت های افغانستان ” با همکاری این شبکه رسانه ای ایجاد کردیم تا چهره ای مثبت از افغانستان به نمایش بگذاریم و علاوه بر آن تمام درآمد این وب چنال را به کمک و همکاری فیلم انکس روی پروژه های مثبت متعددی سرمایه گذاری کردیم که از جمله ایجاد ۱۱ مرکز آی تی که ۹ تای آن مکاتب دخترانه در ولایت هرات را مورد پوشش قرار داده است ساخته ایم .”

کسب در آمد در فیلم انکس از چهار طریق ممکن است. نخست برای فلمسازان یا کسانی که امتیاز نشر یک فیلم را دارند، با منتشر کردن (آپلود) فلم شان در این شبکه و شریک ساختن آن با سایر کاربران،می توانند با هر بار بازدید یا لایک درآمد کسب کنند در این شبکه بیشترین درآمد از آن فلمسازان است. طبق امار موجود بیشتر از چهل هزار فلمساز عضو این شبکه می باشند. راه دوم وبلاگ نویسی ست. شما با نوشتن یک بلاگ و منتشر کردن آن در این شبکه باهربار خوانده شدن و پسندیده شدن از جانب کاربران، امتیاز کسب می کند و هم در طریقه ای دیگر میزان تاثیرگذاری شما در این شبکه نیز یاعث کسب امتیاز می شود اما چهارمین مسیر برای کسب امتیاز، به اشتراک گذاشتن محتویات است. چه کابران دیگر مطالب شمارا به نشر بگذارند و چه شما این کار را بکنید امتیاز کسب می کنید. رویا محبوب در مورد نحوه پرداخت درآمد کسب شده می گوید: ” در سایر کشورها پول درآمد حاصل از این شبکه توسط سیستمی به نام “Paypall و به صورت آنلاین به کابران پرداخته می شود اما در افغانستان به دلیل فقدان چنین شبکه ای در حال حاضر درآمد کابران به طور مستقیم و پول نقد از جانب دفتر Annex در کابل پرداخت می شود.

هنوز مدت زیادی از آغاز به کار این شبکه در افغانستان نگذشته است اما شماری از کابران توانسته اند در مدت بسیار کم، در آمد بالایی از نوشتن و نشر مطالب داشته باشند. فاطمه حیدری نوجوانی ست که توانسته طی کمتر از یکماه بیشتر از ۳۵۰ دالز امریکایی درآمد داشته باشد. او در صدر پردرآمدترین کاربران آنکس در افغانستان است. او می گوید :” پس ازنوشتن اولین مطلب متوجه شدم که برای کسب درآمد بیشتر باید سراغ مسایلی بروم که جنجالی تراند و جلب توجه می کنند به همین دلیل مطلبی در مورد “خیابان ازاری” نوشتم که باعث شد به یکباره درآمدم افزایش یابد و مقام اول در کسب درآمد تا حال به من تعلق دارد.”

Film Nnex کارخودرا از مکاتب هرات شروع کرده است و اکنون می رود تا در کابل همگانی شود. مسوولین این شبکه در کابل می گویند شاید برای یک کاربر غربی درآمد روزانه ۱۰ یا ۲۰ دالر چیز با اهمیتی نباشد اما برای متعلم و دانشجویی که زیر خط فقر تحصیل می کند و در کشوری که سطح درامد بسیار پایین است، این درآمد خیلی مهم و با ارزش است.

احتمالن چنین برنامه ای با مشکلاتی نیز مواجه خواهد شد.مشکلاتی از قبیل پرداخت مالیات وتوجیه شرعی درآمد کاربران و هم محتوای نوشته ها و فلم های که در این شبکه منتشر می شوند. اما شاید بخشی از پرسش نخستین در این نوشته با ایجاد این شبکه پاسخ داده شود تا دیگر کاربران مزدوز بی مزد شبکه های اجتماعی نباشند.