پشت پرده بحران حزب افغان‌ملت
اختصاصی خبرگزاری خاورمیانه – میز انتخابات / احزاب سیاسی
نویسنده : مجیب‌الرحمن صافی
درین اواخر از انشعاب حزب افغان‌ملت خبرهای به نشر رسیده است. گزارشات در مورد انشعاب این حزب بعد از آن افزایش یافت که چندی پیش میان هواداران محمدامین واکمن رهبر پیشین این حزب و انوارالحق احدی رهبر افتخاری کنونی این حزب برخورد صورت گرفت.
چند هفته پیش وفاداران محمدامین واکمن درکابل در یک جلسه‌ی خبری قصد داشتند وی را به حیث نامزد حزب افغان ملت معرفی کنند که با واکنش منفی و فوری از سوی حامیان آقای احدی رو به رو شدند و پس از درگیری فزیکی اجلاس شان برهم خورد.
در این رابطه سوالات اساسی‌که وجود دارد این خواهد بود که: آیا قبل از این نیز حزب افغان‌ملت با انشعاب و پاشیدگی روبرو شده‌است؟ دلیل چند دستگی کنونی در حزب افغان ملت چیست؟ و بالاخره سرنوشت این حزب چه خواهد بود؟
تاریخچه حزب
حزب افغان ملت برای نخستین بار در ۸ مارچ سال ۱۹۶۶ از طرف بعضی از روشن‌فکران که با حکومت وقت روابط نزدیک داشتند بوجود آمد. بعدا در ۲۷ مارچ همین سال رسما وجود خود را اعلان نمود.
اعضای نخستین کنگره حزب افغان‌ملت ۶۲ تن بودند. اعضای سرشناس این کنگره عبارت بودند از: انجنیر غلام محمد فرهاد، مولانا قیام الدین خادم، فدا محمد فدایی، فقیرمحمد بختیار، محمد رسول پشتون، عبدالله خان وردگ، حاجی حسین گل زازی، حفیظ الله عبدالرحیم‌زی، سید مهدی آغا، محمد امین واکمن ، محمد صفدرسالارزی، محمد عمر سلطانپووی، عبدالوهاب‌خان مومند، سردار عتیق الله خان، حاجی اقبال زازی، محمد طاهر محسنی، جنرال فتح محمد هزاره وسخیداد خان بودند که از سوی انها انجنیر غلام‌محمد فرهاد بحیث رهبر این حزب انتخاب گردید.
بعد از کودتای ثور در سال ۱۹۷۸ فعالیت این حزب ممنوع گردید و غلام‌محمد فرهاد رهبر حزب رهی زندان شد.
از زمان تاسیس حزب افغان‌ملت در سال ۱۹۶۶ تا کنون از سوی چهار تن رهبری آن پیش برده شده است. بعد از غلام‌محمد فرهاد شمس‌الهدا شمس، محمدامین واکمن و انوارالحق احدی به ترتیب بحیث رهبران این حزب انتخاب گردیده اند که انوارالحق احدی اکنون نیز رهبر افتخاری حزب می‌باشد.
پیشینه‌ی انشعاب
در هفته‌های اخیر گزارشات مبنی بر چند دستگی حزب افغان‌ملت به نشر رسیده که بر مبنای آن، حزب یاد شده به چهار دسته تقسیم گردیده است. چندی پیش میان هواداران محمدامین واکمن رهبر پیشین این حزب و انوارالحق احدی رهبر افتخاری کنونی این حزب برخورد صورت گرفت. اما این چند دستگی چیزی نوی نیست؛ بل قبل از این نیز در حزب افغان‌ملت مشکلات و چند دستگی‌های وجود داشته است.
برد فعالیت‌های خود دفتری را در منطقه‌ی کبابیان پیشاور گشودند. با گشودن این دفتر روابط بین‌حزبی تیره شد. بعد از آن‌که مشکلات داخلی حزب به حد نهایی خود رسید و از طرف رهبری حزب توجه‌ی به خواست‌ها و پیش‌نهاد های اعضای حزب صورت نمی‌گرفت روند استعفا از حزب آغاز یافت. این روند تا جایی ادامه پیدا نمود که بخشی از افغان ملتی‌های ناراض در صدد انشعاب حزب و بخشی دیگر در صدد یکجا شدن به احزاب دیگر شدند.
در سال ۱۳۴۵ از طرف انجنیر غلام‌محمد فرهاد به احمد اعتمادی نخست وزیر وقت رای اعتماد داده شد. در واکنش به این عمل آقای فرهاد، گروهی به رهبری فدا محمد فدایی به نام حزب مترقی ملت جدا شدند و حزب جدیدی را تاسیس نمودند. بعدا از پیشاور نیز این حزب به رهبری شمس‌الهدا شمس، قدرت‌الله حداد و داکتر محمد امین واکمن به سه دسته تقسیم گردید.
گزارشات مبنی براین‌که بعد از سال ۱۳۸۲ با گشایش دفتر مرکزی حزب در افغانستان بنابر مصروفیت‌های دولتی آقای انوارالحق احدی رهبر حزب، این حزب با مشکلات گوناگونی روبرو شده است. از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۶ این حزب با تشتت داخلی روبرو بوده. گفته می‌شود که در بوجود آوردن این مشکلات آقای احدی و معاون وی آقای پوپل نقش فعالی داشته اند.
بعضی از اعضای حزب به این باور اند که بنابر معامله‌ی مخفی میان انوارالحق احدی و آقای پوپل در سال ۱۳۸۶ یک کنگره‌ی نمایشی، فرمایشی و تقلبی برگزار گردید و در نتیجه‌ی آن آقای احدی بحیث رهبر و آقای پوپل بحیث معاون وی انتخاب گردیدند.
انشعاب کنونی
عده‌ی از اعضای ارشد حزب افغان‌ملت به این باوراند که حزب از مسیر اصلی و مرام‌نامه‌خود انحراف نموده است. این اعضا که در راس آن محمد امین واکمن قرار دارد در صدد اصلاح حزب هستند تا از این طریق آنرا به مسیر اصلی آن؛ یعنی دفاع از آزادی حزب، تمامیت ارضی، اسلام، ملت‌گرایی، اتحاد ملی، دیموکراسی، ترقی و عدالت اجتماعی برگرداند.
به همین دلیل سه عضوی ارشد این حزب محمدامین‌واکمن، قدرت‌الله حداد و پسر شمس‌الهدا شمس رهبر پیشین این حزب اجمل‌شمس در این اواخر تلاش‌های را شروع نموده اند.
در حال حاضر این حزب به چهار دسته تقسیم گردیده است.
رهبری شاخه‌ی نخست را دکتر انورالحق احدی بردوش دارد.
رهبری دسته‌ی دوم، با محمد امین واکمن رییس پیشین حزب است که هوادارانش را اصول گرایان وفادار به ارزش ها واخلاقیات حزب تشکیل می دهند.
بخش سوم انشعابی حزب افغان‌ملت را اجمل شمس فرزند مرحوم شمس الهدی شمس از رهبران پیشین حزب، رهبری می کند که به تازه گی از امریکا وارد کشور شده است.
و رهبری بخش چهارم انشعابی حزب را قدرت‌الله حداد بر عهده دارد.
این امکان وجود دارد که سه دسته‌ی اخیر علیه انوارالحق احدی دست را یکی نموده و مبارزه نمایند.
دلیل انشعاب
دلیل اصلی انشعاب را مخالفین آقای احدی منحرف شدن حزب از مسیر اصلی آن می‌دانند. به باور بعضی از اعضای ارشد حزب افغان‌ملت رهبری کنونی نه تنها نه توانسته که اهداف عمده را به پیش ببرد؛ بل تمام فعالیت حزب بر محور چند شخص مشخص می‌چرخد.
از سوی دیگر با توجه به این‌که انتخابات ریاست جمهوری نزدیک است و درین اواخر فعالیت‌های انتخاباتی انوارالحق احدی نیز شروع گردیده است امکان زیاد وجود دارد که تمام فعالیت‌ها و زدوبند‌های رهبری کنونی به نام حزب اما به نفع شخص آقای احدی صورت گیرد.
با توجه به این‌که آقای احدی بحیث نامزد حزب افغان‌ملت وارد کارزار انتخاباتی خواهد شد و از حمایت چندان تیم حاکم برخوردار نخواهد بود، این امکان نیز وجود دارد که حکومت در صدد تفرقه افگنی بین اعضای حزب افغان‌ملت باشد.
نتیجه
اگر چه حزب افغان‌ملت ادعای ملی بودن را دارد و از زمان تاسیس آن تاکنون برخی از اعضای آن از اقوام دیگر نیز بوده‌اند؛ اما در عمل این حزب داد از پشتو و پشتون‌ها می‌زند. متاسفانه که در از زمان تاسیس حزب تاکنون حزب یاد شده فعالیت و خدمت چشم‌گیری را به پشتون نه نموده؛ بل با استفاده از نام و سهم پشتون‌ها فقط تعداد معدودی نفع برده‌اند که این روند اکنون نیز ادامه دارد.
در اساس‌نامه‌ی حزب افغان‌ملت از قول انوارالحق احدی رهبر کنونی آمده است: «فعالیت آزاد سیاسی احزاب شرط ضروری دیموکراسی است. در دیموکراسی، احزب حداقل سه وظیفه‌بزرگ دراند: ا. احزاب به مردم بدیل‌های جداگانه‌ی مفکوروی را عرضه می کند؛ ۲. جهت تطبیق این بدیل‌ها احزاب بخاطر بدست آوردن حمایت اکثریت ملت نامزدان محبوب را پیش می کنند؛ و ۳. بعد از حمایت اکثریت مردم جهت عملی نمودن ارزش‌های خود پروگرام‌های مشخص حکومت را آماده می‌سازند».
در اوایل این حزب بعضی از بدیل‌های مفکوری را عرضه نمود؛ اما نه تنها که این بدیل‌ها عملی نه گردید؛ بل به مشکلات مدیدی از طرف اعضای حزب روبرو گردید. همچنان این حزب نه توانسته، ارزش‌های را که به آن قایل هستند عملی نمایند.
درین اواخر حمایت مردم نیز ازین حزب کم‌رنگ گردیده است. اکنون حزب افغان‌ملت در حال انشعاب کلی قرار دارد و دیری نخواهد گذشت که حزب یاد شده به پارچه‌های گوناگی تقسیم خواهد شد.
Author
About Author
