چابهار، دروازه اقتصادی افغانستان به اقیانوس
چابَهار یکی از شهرهای جنوب خاوری ولایت سیستان و بلوچستان ایران و تنها بندر اقیانوسی این کشور می باشد که در کرانهٔ دریای عمان و اقیانوس هند قرار دارد. لنگرگاه آن قابلیت پهلوگیری کشتی های اقیانوس پیما را دارد و از مناطق آزاد بازرگانی ایران است.
بندر چابهار به دلیل موقعیت راهبردی، که نزدیک ترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه (افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان) به آبهای آزاد است از اهمیت فراوانی برخوردار است و سازندگی و سرمایه گذاری فراوانی در آن صورت می گیرد؛ از جمله ساخت اسکله و افزایش گنجایش بارگیری کشتی های اقیانوس پیما و ساخت راه آهن به سوی آسیای میانه و احداث میدان هوایی بین المللی. این بندر یکی از مهمترین چهارراه های کریدور شمال-جنوب بازرگانی جهانی است.
چابهار علاوه بر موقعیت بازرگانی، دارای جاذبه های فراوان تاریخی و طبیعی است. آب و هوای این شهر و پیرامون آن همیشه بهاری و معتدل است و به همین دلیل چابهار نامیده می شود.
موقعیت اقتصادی و بازرگانی
براساس پیش بینی محققان سازمان ملل در زمینه حمل و نقل بین المللی، حدود نیمی از حمل و نقل جهان میان خاور دور با سایر نقاط دنیا انجام می شود. از مجموع ۳ کریدور حمل و نقل جهانی که کارشناسان سازمان ملل برای این امر پیش بینی کرده اند، ۲ کریدور از ایران می گذرد و چابهار نقطه عبور جنوبی ترین کریدور شرقی ـ غربی جهان خواهد بود.
این کریدور از «دروازه ابریشم» در چین آغاز می شود و قلب اقتصاد این کشور یعنی ولایت کانتون را تغذیه کرده و به سرزمین آسیای جنوب شرقی می پیوندد و پس از طی این مسیر وارد هندوستان شده و با پوشش مهم ترین شهرهای این ناحیه مانند کلکته، ناکپور، جایپور، حصیرآباد، کراچی و بن قاسم به چابهار می رسد.
بندر چابهار آسان ترین و راهبردی ترین راه دسترسی به آبهای آزاد برای ۶ کشور محاط در خشکی در آسیای میانه است.
بندر چابهار به دلیل موقعیت راهبردی و فاصله نزدیک زمینی و دریایی با بنادر و کشورهای همجوار اقیانوس هند اهمیت زیادی در زمینه تجاری، اقتصادی، گردشگری، ترانزیت کالا و مسافر برای سرمایه گذاران دنیا و به ویژه کشورهای افغانستان و پاکستان دارد.
چابهار با دارا بودن منطقه آزاد تجاری- صنعتی و دو بندر مهم تجاری در ساحل شرقی خلیج چابهار واقع در جنوب ولایت سیستان و بلوچستان در کنار آبهای آزاد و اقیانوس هند و دریای عمان ایفای نقش می کند.
اهمیت اقتصادی برای افغانستان
بندر چابهار مزایا و تخفیف های خوبی را برای انبارداری، عوارض بندری، باربری، تخلیه و بارگیری کانتینرهای وارداتی و صادراتی دارد.
با تکمیل طرح توسعه بندر، راه اندازی خط کشتیرانی مسافری چابهار- کراچی، احداث میدان هوایی بین المللی، اجرای طرح های بزرگ پتروشیمی، فولاد، معادن، ترانزیت، صادرات و واردات کالا و احداث ریل و گازرسانی به چابهار توسعه این بندر حتمی است.
افغانستان یک کشور کاملا وارداتی و محاط به خشکه است و انتقال اموال تجاری با استفاده از راه آبی و دریا، می تواند هزینه انتقال اموال را کاهش دهد و زمینه سرمایه گذاری در کشور را نیز افزایش دهد.
از این رو، چابهار به دلیل نزدیکی با افغانستان و نقطه اتصال کشور به آبهای آزاد و تعرفه پایین هزینه های بارگیری، نگهداری، صادرات و واردات کالاها مورد توجه مقامات، تجار و بازرگانان داخلی و خارجی قرار گرفته است.
از سویی هم این بندر، به دلیل شرایط آب و هوایی اش قادر است در تمامی طول سال امکان انتقال کالا به آسیای میانه را فراهم کند.
در کنار آن، یک شاهراه عمده که چابهار را به شاهراه قندهار ـ هرات متصل می‌کند، دو طرح ریلی نیز در دست اجرا قرار دارد که نخستین خط آهن که هندی ها ساخت آن را برعهده دارند بندر چابهار را به منطقه حاجیگک، متصل خواهد کرد. خط دوم که ایرانی ها سرگرم ساخت آن هستند، شهر هرات را به مشهد ایران متصل و از آن جا به سمت ترکیه ادامه خواهد یافت.
حال و با توجه به اینکه نیمی از نفت مورد نیاز کشور از ایران تأمین می شود و راه های فعلی انتقال آن، مقرون به صرفه نیست و با استفاده از راه های ریلی چابهار می توان به دیگر اهمیت آن برای اتصاف اقتصاد کشور به اقیانوس را برجسته سازد.
همچنین باید به تیره گی روابط کابل با اسلام آباد در برخی مواقع اشاره کرد که این تیره گی تاثیرات خود را به مانند گذشته بالای انتقال اموال تجاری افغانستان می گذارد، چون مسیر پاکستان در حال حاضر هزینه کمتری برای انتقال اموال تجاری دارد؛ پس با این حساب و در صورت استفاده از چابهار، وابستگی به مسیر پاکستان نیز از بین رفته و تاثیرات کمتری را شاهد خواهیم بود.
با این حال، استفاده از بندر چابهار سبب گسترش روابط بازرگانی میان هند و افغانستان نیز می شود و این کشور به زودی استفاده از این بندر را در مراوردات تجاری اش با افغانستان آغاز خواهد کرد.
هنوز هم مسیرهای ترانزیتی افغانستان ناامن و غیر قابل اعتماد بوده و تجارت افغانستان از این نظر با چالش جدی مواجه است؛ هرچند افغانستان با پاکستان موافقتنامه همکاری های تجارتی و ترانزیتی را امضا کرده که براساس آن بایستی مشکلات ترانزیتی حل شده باشد؛ اما متاسفانه اینگونه نشده و بارها خلاف آن رفتار شده است.
با این تفاسیر انتظار می رود در سفر رئیس اجراییه حکومت وحدت ملی به ایران و بازدید از بندر چابهار، سهولت های بیشتر نصیب بازرگانان افغانستان شده و زمینه اتصال بیشتر اقتصاد افغانستان از طریق اقیانوس به دیگر کشورها و بازارهای جهانی فراهم شود.
Author
About Author
