واگذاری مناطق به شورشیان طالب، کمبود نیرو یا عدم مدیریت؟

سقوط شهر کندز همه توجه ها را به تغییر شیوه جنگ شورشیان معطوف کرد و گفته هایی مبنی بر عقب نشینی تاکتیکی را برجسته ساخت.

بعد از این شهر، در ماه های اخیر عقب نشینی نیروهای امنیتی و حضور شورشیان طالب بدون درگیری در شماری از ولسوالیهای استراتیژیک کشور صورت گرفت.

ولسوالیهای نوزاد و موسی قلعه در هلمند از جمله ولسوالیهایی بود که در ابتدا به شورشیان طالب واگذار شده و بعد از آن نیز نوبت به ولسوالی شهید حساس و چهارچینو ولایت ارزگان رسید.

در این واگذاری ها و عقب نشینی ها که بعداً به نام عقب نشینی های تاکتیکی مسمی شد، هیچ درگیری صورت نگرفت و شورشیان طالب به راحتی وارد آن ولسوالی ها شدند.

اما این کار به چه اساس صورت گرفته و چطور شورشیان طالب به راحتی بر شماری از مناطق تصرف پیدا می کنند؟

وحید مژده، کارشناس مسایل سیاسی به ویژه مسایل مربوط به شورشیان طالب در گفتگو با خبرگزاری خاورمیانه گفت که نیروهای دولتی در چهار ولسوالی یادشده آسیب پذیر بوده و این مناطق را بدون درگیری به شورشیان طالب واگذار کردند.

به گفته وی، در جریان عقب نشینی های نیروهای امنیتی از ولسوالیهای چهارچینو، شهید حساس، موسی قلعه و نوزاد، شورشیان طالب در دو طرف جاده بوده و با نیروهای امنیتی خداحافظی می کرده اند.

مژده باورمند است که این رویکرد نشان می دهد که عقب نشینی به اساس یک توافق صورت گرفته باشد؛ چون نیروهای امنیتی تجهیزات خود را نیز بدون درگیری انتقال داده اند.

به عقیده این کارشناس مسایل سیاسی، شورشیان طالب به دنبال گسترش مناطق تحت کنترول خود هستند و با حضور در این ولسوالیها، درگیری را به سمت بند کجکی خواهند کشاند.

در عین حال، فاروق بشر، آگاه امور سیاسی به خاورمیانه گفت که پاکستان در روند واگذاری مناطق دست دارد و با فرستادن انتحاری و ایجاد ناامنی در شماری از مناطق به دنبال گسترش مناطق تحت نفوذ شورشیان طالب است.

اما وی بر کمبود نیروهای امنیتی نیز تاکید کرده و می گوید که برای جغرافیای بزرگ افغانستان، تعداد فعلی نیروهای امنیتی کافی نیست.

بشر می گوید :«در گذشته مردم مسلح بوده و در کنار نیروهای امنیتی به تامین امنیت مصروف بودند؛ اما حالا در برنامه دی دی آر، مردم دیگر مسلح نیستند و توان مقابله با شورشیان طالب را ندارند.»

وی معتقد است که واگذاری مناطق و یا عقب نشینی تاکتیکی به دلیل کمبود سرباز و نیروی امنیتی است در حالی که همین مقدار سرباز موجود نیز با «جیب خالی، شکم گرسنه، پای برهنه و فامیلی گرسنه» در حال نبرد است.

امتیاز دهی به شورشیان یا بازگشت به گذشته؟

هرچند که گفته می شد واگذاری مناطق به شورشیان طالب و یا هم عقب نشینی تاکتیکی، نوعی امتیازدهی برای گفتگوهای صلح بوده است؛ اما وحید مژده معتقد است که کنترول شماری از مناطق اصلا جزء پیش شرط های شورشیان طالب نیست.

به باور وی، تعداد نیروهای امنیتی بنا به دلایل نامعلوم و به صورت وحشتناک در حال کاهش است و این امر باعث می شود که حکومت از لحاظ کمیت نیرو با مشکل روبرو شود.

اما مژده می گوید که با این شرایط حکومت به گذشته برمی گردد که در زمان نجیب الله، مناطق دورافتاده از کنترول حکومت بیرون بوده و تلاش بر تامین امنیت شهرها معطوف شده بود.

فاروق بشر نیز این عقب نشینی را جزئی از پیش شرط های مذاکرات صلح ندانسته و آن را به عدم تعهد امریکا در قبال قرارداد امنیتی با امریکا می داند.

به گفته وی، امریکا می داند که از خاک پاکستان بر افغانستان حمله می شود؛ اما چون اسلام آباد دوست نزدیک و استراتیژیک واشنگتن است، در برابر آن اقدام نمی کند.

به هر صورت، طالبان شماری از مناطق را تحت کنترول داشته و بیم آن می رود که این روند ادامه نیابد و یا اینکه نقشه گسترش حضور در مناطق بیشتر تحقق نپذیرد.

حال باید به انتظار نشست و دید که عملکرد و واکنش حکومت در قبال این روند چه خواهد بود و روند گفتگوهای صلح با فرارسیدن فصل گرما و احتمال افزایش حملات شورشیان، چطور پیش برده شده و چه نتیجه ای به دنبال خواهد داشت؟