مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ
پیامبر اکرم (ص) بنا بر امر الهی، در سال دهم هجرت تصمیم به زیارت خانه خدا و بجاآوردن حج نمودند؛ لذا مردم را از این امر مطلع کردند.
حتی برای آگاه نمودن اهالی مناطق مختلف، قاصدانی را به آن شهرها گسیل داشتند. فرستادگان حضرت نیز همانگونه که وجود مقدس رسول اکرم (ص) اعلام نموده بودند، این پیام را به مردم رساندند که این آخرین حج رسول خداست و این سفر دارای اهمیت فراوانی است.
هر کس که توانایی و استطاعت آن را دارد، بر او لازم است که پیامبر اکرم (ص) را در این سفر همراهی نماید. گرچه رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) با همراهی عده ای از اصحاب خویش پیش از این، اعمال عمره مفرده را انجام داده بودند؛ اما این نخستین بار و تنها مرتبه ای در طول حیات طیبه پیامبر (ص) بود که بنا بر امر الهی، تصمیم به بجای آوردن و تعلیم مناسک حج گرفتند.
پس از این اعلام، جمعیت کثیری در مدینه جهت همراهی با رسول خدا (ص) و بجای آوردن اعمال حج، مجتمع گشتند. مورخان و صاحب نظران از این سفر با عنوان حجه الوداع و حجه التمام یاد می نمایند.
رسول اکرم (ص) با پای پیاده و در حالی که غسل نموده بودند، روز شنبه ۲۴ یا ۲۵ ذیقعده به همراه همراهان خود و اهل بیت گرامیشان و عامه مهاجرین و انصار و جمعیت کثیری که گرداگرد حضرت اجتماع کرده بودند، به قصد بجای آوردن مناسک حج از مدینه خارج گشتند.
اعمال حج، پایان یافت و پیامبر اکرم (ص) به همراه جمعیت کثیری که ایشان را همراهی می نمودند، شهر مکه را ترک نمودند و رهسپار مدینه شدند که در بین راه به محل غدیر خم رسیدند.
غدیر در لغت به معنای آبریز و مسیل، و غدیر خم در جغرافیا، نام محلی است که به خاطر وجود برکه ای در این محل، که در آن آب باران جمع می شده، به این نام شهرت یافته است، غدیر در ۴ کیلومتری جُحفه واقع شده و جحفه در ۶۴ کیلومتری مکه قرار دارد که یکی از میقاتهای پنجگانه می‌باشد.
هنگامی که رسول اکرم (ص) در روز ۱۸ ذی الحجه به وادی غدیر خم رسیدند و پیش از جدایی اهالی شام، مصر و عراق از میان جمعیت، جبرئیل امین از جانب خداوند بر ایشان نازل گردید و آیه: « یا أیها الرّسول بلّغ ما أنزل الیک من ربّک فان لم تفعل فما بلّغت رسالته و الله یعصمک من النّاس» را نازل نمود و از جانب حق تعالی، رسول اکرم (ص) را امر نمود تا حکم آنچه را که در قبل بر پیامبر درباره امام علی نازل گشته بود، به مردم ابلاغ نمایند.
در این هنگام، پیشتازان کاروان و افرادی که جلوتر حرکت می‌نمودند، حوالی جحفه رسیده بودند. رسول اکرم (ص) پس از نزول آیه، دستور توقف کاروانیان را صادر نمودند و امر فرمودند تا آنانی که پیشاپیش حرکت می نمودند، به محل غدیر بازگردند و افرادی که در پس قافله، عقب مانده بودند، سریعتر به کاروان در این وادی، ملحق شوند.
رسول خدا (ص) فرمودند: « آیا شهادت نمی دهید که معبودی جز خدا نیست و محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) بنده و فرستاده اوست؟ و (آیا شهادت نمی دهید که) بهشت و دوزخ خداوند، حق است و مرگ، حق است و قیامت می آید و در آن شکی نیست و خداوند کسانی را که در قبرها هستند مبعوث می گرداند؟»
حاضران گفتند: «بله ای رسول خدا، شهادت می دهیم.»
سپس رسول خدا، دست امام علی را بلند نمود تا همه مردم، ایشان را در کنار رسول خدا مشاهده نمودند. در این هنگام رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از حاضرین پرسیدند: « ای مردم، آیا من از خود شما، بر شما اولی و مقدم تر نیستم؟»
مردم پاسخ دادند: « بله، ای رسول خدا.»
حضرت در ادامه فرمودند: «خداوند ولی من است و من ولی مؤمنین هستم و من نسبت به آنان از خودشان اولی و مقدم می‌باشم.»
آنگاه فرمودند: «پس هر کس که من مولای او هستم، علی مولای اوست.»
خلاصه مکتب وحی
«غدیر» عصاره و نتیجه خلقت و چکیده تمام ادیان الهی و خلاصه مکتب وحی است و صرفا واقعهای تاریخی نیست. این نام مقدس، عنوان عقیده ما و اساس دین است. غدیر ثمره نبوت و میوه رسالت است غدیر تعیین کننده خطمشی مسلمانان تا آخرین روز دنیاست. غدیر ماجرایی سرنوشتساز است که «خطبه غدیر» شاخصترین و زندهترین سند آن است.
واقعه غدیر خم که در آخرین سال زندگی رسول گرامی اسلام (ص) رخ داد و در آن علی (علیه السلام) به جانشینی آن حضرت برگزیده شد، حادثه ای تاریخی نیست که در کنار دیگر وقایع بدان نگریسته شود.
غدیر تنها نام یک سرزمین نیست؛ یک تفکر است. غدیر، نشانه و رمزی است که از تداوم خط نبوت خبر می دهد. غدیر، نقطه تلاقی کاروان رسالت با طلایه داران امامت است.
آری، غدیر خم یک سرزمین نیست؛ چشمه ای است که تا پایان هستی می جوشد؛ کوثری است که فنا برنمی دارد؛ و افقی است بیکرانه و خورشیدی است عالم تاب.
Author
About Author
