روسیه و پاکستان از جنگ سرد تا بازار گرم گفتگوهای «صلح» افغانستان

افغانستان همیشه برای کشورهای منطقه و جهان، طعمه ای بوده برای رسیدن به اهداف مختلف که شامل اهداف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی می شود.

خاک افغانستان نیز زمینه ای است برای تجربه هرگونه آزمایش، جنگ های تحمیلی و نیابتی، بازارهای مصرف تولیدات مختلف، نگه داشتن ناامنی برای امن بودن کشورها.

در عین حال و به دلیل حضور کشورهای مختلف در افغانستان، این کشور همیشه شاهد درگیری، ناامنی و جنگ بوده و صلح به عنوان یک آرزوی دیرینه برای مردم کشور تبدیل شده است.

بحث «صلح» افغانستان به تازه گی به موردی تبدیل شده که هر کشور برای تحقق آن و یا هم اجرای تئاتری برای تحقق آن، دست به کارها و اقداماتی می زنند تا حضورشان در کشور کم رنگ نشود.

اسلام آباد که از ابتدای ظهور به عنوان یک کشور مخل در افغانستان شناسایی شده و در هر بار اقدام برای صلح، سنگ اندازی کرده و مانعی برای تحقق آن ایجاد کرده است، همیشه یکی از ارکان اصلی این مقوله است.

بعد از چندین بار شکست پروسه صلح با حضور مستقیم پاکستان، سران حکومت وحدت ملی به صورت رسمی اعلام کردند که از مذاکره و حضور پاکستان در روند مایوس شده و حاضر به گفتگو با این کشور نیستند.

این در حالی است که اسلام آباد نقش مهم و تاثیرگذاری بالای طالبان مسلح به عنوان بزرگترین مخالف دولت کابل دارد و می تواند در این راه کار مهمی انجام دهد.

با این حال، به تازه گی مسکو و اسلام آباد خود را برای حضور در افغانستان آماده می کنند و صلح را بهانه ای برای این امر قرار داده اند.

این دو کشور که در سالیان گذشته به ویژه در زمان حضور ارتش سرخ و جنگ افغانستان در دهه ۱۹۸۰، مواضع کاملا مختلف و متضاد در خصوص افغانستان داشتند، حال در مسیر مشترکی برای تلاش متحد برای تحقق صلح در افغانستان قرار گرفته اند.

مسکو و اسلام آباد در نظر دارند تا با حضور در روند صلح افغانستان، یخ های جنگ سرد بر سر مسئله افغانستان را به باد فراموشی بسپارند و پس از حدود سه دهه و وقوع تحولات مختلف، به فکر آن هستند تا به فرمولی برای کمک به حل مسائل افغانستان دست یابند.

هرچند که در این روند، مسکو در کنار حضور پررنگ تر در مسایل افغانستان، به دنبال جذب اسلام آباد به عنوان متحد منطقه ای نیز است.

در همین رابطه، مسکو تصمیم گرفته است تا میزبان گفتگوهای صلحی باشد که تا حال در چندین مرحله شکست خورده و بعد از ماه ها گفتگو، به جایگاه نخستش برگشته است.

حال روسیه در نظر دارد تا ماه آینده میلادی (در ابتدای سال جدید میلادی) میزبان یک نشست سه جانبه با حضور پاکستان و چین به هدف شکستن طلسم مسائل و مشکلات پیچیده افغانستان باشد.

این تصمیم با برخورد نرم مقامات اسلام آباد روبرو شده و آنها بارها اظهار کرده اند که مسکو می تواند نقطه عطفی برای گفتگوهای صلح افغانستان باشد.

روسیه در حالی که بعد از چند کمک تجهیزات نظامی برای نیروهای امنیتی افغانستان و اعلام رسمی مبارزه با افراد وابسته به گروه تروریستی داعش در افغانستان، میزبانی صلح را به عهده می گیرد که در سال های گذشته بارها حکومت کابل در فصل سرما مصروف گفتگوهای صلح بوده و در فصل گرما با چرخش ۱۸۰ درجه ای مخالفان و حامی اصلی آنها (اسلام آباد) روبرو شده و شدت جنگ را به تجربه گرفته است.

آخرین دور این مذاکرات به زمستان سال گذشته با حضور امریکا، چین و پاکستان تحت نام مذاکرات «چهارجانبه» بر می گردد که بعد از چهار دور نشست در کابل و اسلام آباد، به محض فرارسیدن فصل گرما، طالبان مسلح بر شدت حملات خود افزوده و پاکستان نیز برخلاف تعهداتش در قبال هدف قرار دادن رهبران طالبان مسلح اقدام کرد.

گفتنی است که مسکو و اسلام آباد در حالی خود را آماده میانجیگری در صلح افغانستان می سازند که چندی پیش یک رزمایش مشترک نظامی را در خاک پاکستان انجام داده بودند.

این رزمایش در حالی صورت گرفت که هند مخالفت خود را با آن اعلام کرده بود و با وجود تلاش های امریکا برای حفظ متحدان آسیایی از جمله پاکستان، مسکو و اسلام آباد در حال گسترش روابط دوجانبه در زمینه های گوناگون هستند و نزدیکتر شدن روابط راهبردی پاکستان و روسیه می تواند معادلات منطقه را به صورت جدی تغییر بدهد.