بازی جدید با نقش آفرینی بانوی اول

حکومت وحدت ملی از ابتدای سنگ تهداب با مشکل و چالش روبرو بود و با گذشت بیش از دو سال از حیات این حکومت، مشکلات ابتدایی همچنان پابرجاست و در کنار آنها مشکلات عمده دیگری نیز رونما شده است.

اختلافات عمده بین رهبران حکومت (رئیس جمهور غنی و داکتر عبدالله رئیس اجرائیه) و ادعای سهم مساویانه در حکومت و مشکلات ناشی از آن، اختلافات عمده بین رئیس جمهور و شماری از اعضای کابینه و از سوی دیگر داکتر عبدالله با شماری از اعضای کابینه؛ اختلافات بی پیشینه بین رئیس جمهور غنی و جنرال دوستم، معاون اول ریاست جمهوری و اتفاقات برخاسته از این اختلافات؛ تنش های به وجود آمده بین داکتر عبدالله و عطامحمد نور به عنوان حامی اصلی انتخاباتی اش؛ از جمله رویدادهایی بود که حکومت وحدت ملی در جریان دو سال گذشته به تجربه گرفت.

بخشی از این تنش ها از جمله اختلاف بین داکتر عبدالله و عطامحمد نور باعث گسستگی عمده بین روابط این دو هم حزبی داشت و در عین حال، اختلاف بین رئیس جمهور و معاون اولش نیز تنش ها بین نفرات اول و دوم دولت را بیشتر ساخت.

مشکلات جنرال دوستم تنها به اختلافاتش با ارگ خلاصه نشد و در اواخر سال گذشته بود که احمد ایشچی در یک ادعای تکان دهنده، پای جنرال دوستم را به صورت واضح به یک پرونده اخلاقی باز کرد.

باز شدن این پرونده، منزوی ساختن جنرال دوستم را به دنبال داشت و بعد از اینکه حکومت نیز دستور به بررسی ادعاهای ایشچی را داد، دوستم خطر را بیش از پیش احساس کرده و از آمدن به کابل امتناع ورزید؛ اما بالاخره به کابل آمد و در یک اقدام غافلگیرانه از سوی نیروهای نظامی و گارنیزیون کابل، محاصره شد.

دوستم بر اساس خوی و خصلتش به این محاصره تن درنداد و برای یک روز به دفتر کارش نیز حاضر شد؛ اما بعد از آن کمتر سخنی از وی زده شد و کمتر در ملا عام دیده شد.

این روند ادامه داشت تا اینکه «رولا غنی» بانوی اول کشور (همسر رئیس جمهور غنی) در ابتدای سال جدید در گفتگو با رسانه های غربی ادعا کرد که جنرال دوستم به صورت خانگی حبس شده و هیچ فعالیت دولتی انجام نمی دهد.

بانوی اول افغانستان، به روزنامه تایمز لندن گفته است که قانون در مورد معاون اول رئیس جمهوری اجرا شده و او هنوز در خانه ‌اش است ولی به نوعی در حبس خانگی است و در عمل کار رسمی دولتی انجام نمی ‌دهد.

اما آیا بانوی اول که هیچ صلاحیت وظیفوی از سوی قانون اساسی برای آن تعیین نشده؛ می تواند در مورد فرد دوم دولت صحبت های سیاسی داشته باشد؟

در پاسخ به این سوال؛ هوشنگ مدثر ایوبی، حقوق دان در کابل به خبرگزاری خاورمیانه گفت :«قانون اساسی افغانستان مشخصا صلاحیتی برای اظهار نظر بانوی اول ندارد و از طرف دیگر، بانوی اول تنها می تواند به عنوان یک شهروند افغانستان اظهار نظر کند.»

به گفته وی، اگر بانوی اول قرار است که اظهار نظر کند باید جنبه قانونی داشته باشد و در قانون اساسی تعریف شود که بانوی اول تا چه حدی می تواند اظهار نظر کند.

این حقوق دان افزود که اظهارات بانوی اول در مورد معاون اول ریاست جمهوری نمی تواند جنبه حقوقی داشته باشد و این اظهارات می تواند باعث به حاشیه کشاندن یک قوم بزرگ شود.

از سویی هم ایوبی افزود که ابراز نظر در مورد دادگاه و مراکز قضایی وظیفه خود دادگاه و یا هم لوی سارنوالی است و در حالی که دادگاه تا حال هیچ حکمی مبنی بر حبس خانگی صادر نکرده است، فرد دیگر نمی تواند در کار این نهاد دخالت کند.

به باور وی، هیچ فردی حق دخالت در امورات محاکم را ندارد.

در حالی گفته های بانوی اول در مورد حبس خانگی جنرال دوستم از سوی حقوق دانان دخالت در امور قضایی دانسته می شود که بارها رئیس جمهور غنی به صراحت اعلام کرده بود که به هیچکس حتی خودش اجازه دخالت در کار قضا را نمی دهد.

از سوی دیگر، کنشکا ترکستانی رئیس جنبش جوانان افغانستان در گفتگو با خبرگزاری خاورمیانه اظهار داشت که :«اصلاً از بانوی اول و خانم رئیس جمهور انتظار نمی رفت که به این شکل و در رابطه به معاون اول اظهار نظر کند.»

وی با بیان اینکه اظهارات بانوی اول از سوی معاون اول رئیس جمهور مورد بررسی جدی قرار گرفته است؛ افزود که تا حال هیچ دادگاهی فیصله نکرده و ابراز نظر بانوی اول کاملاً غیرمسوولانه و ناآگاهانه است.

ترکستانی افزود که باید ابعاد صلاحیت های بانوی اول دیده شود و بررسی شود که آیا وی این صلاحیت را دارد که در این رابطه اظهار نظر کند؟

وی تصریح کرد که جنبش اسلامی خواهان بررسی این قضیه شده و به صورت جدی بررسی می شود که چرا بانوی اول این گفته ها را بیان کرده است.

رئیس جنبش جوانان افغانستان در مورد وضعیت فعلی جنرال دوستم اظهار داشت که :«کارهای روزمره خود را انجام می دهد و تمام ابراز نظرها و مواردی که بر وی برچسب خورده؛ بی اساس است و هیچ مرجعی تا حال آنها را تائید نکرده است.»

حال باید دید که نتیجه بررسی های هیئت معاون اول ریاست جمهوری چه پیامدی دارد و اینکه جنرال دوستم همچنان در برابر اظهار نظرات در مورد خودش، سکوت اختیار می کند؟