از کندز تا هلمند؛ آیا مدیریت همچنان ادامه دارد؟

درست در اولین سالگرد تشکیل حکومت وحدت ملی، اولین شهر افغانستان به نام کندز به دست شورشیان طالب سقوط کرد و جشن یک سالگی حکومت را تحت الشعاع قرار داد.

هرچند پیش از این، شورشیان طالب در شماری از ولسوالی ها به صورت آزادانه فعالیت داشتند؛ اما برای اولین بار موفق به سقوط شهری در شمال کشور شدند.

سقوط ولایت کندز ثابت کرد که سیاست نظامی ـ ‌دفاعی حکومت در برابر شورشیان طالب و تکیه بر نیروهای شبه‌ نظامی ‌و اربکی برای دفاع از مناطق، به بدترین شکل ممکن شکست خورده و نیاز به تغییر سیاست نظامی است.

این درست است که بعد از مدتی نیروهای دلیر امنیتی کشور موفق به بازپس گیری شهر کندز شدند؛ اما حضور فعال شورشیان در ولایت های همجوار کندز، تا هنوز آتش جنگ در ولایت های شمال شرقی کشور را برافروخته نگه داشته اند.

حالا با گذشت بیش از ۵ ماه از سقوط کندز، تغییر دیگری در سیستم و یا سیاست نظامی کشور روی دست گرفته شده است؛ آن هم در ولایتی دورتر از کندز و در هلمند در جنوب کشور.

روز گذشته (۲حوت) نیروهای ارتش ملی افغانستان از ولسوالی های نوزاد و موسی قلعه به صورت نا باورانه و بدور از انتظار عقب نشینی کردند.

این در حالی است که هم اکنون و در روزهای گذشته این ولسوالیها و ولسوالی سنگین ولایت هلمند شاهد درگیریهای شدید بین نیروهای امنیتی و شورشیان طالب بوده و است.

حال بیم آن می رود که «پیش لرزه» های چهارمین دور مذاکرات چهارجانبه که قرار است فردا (۴حوت) در کابل برگزار شود، ولایت هلمند را گرفته و پایگاه شورشیان را قوی تر از گذشته بسازد.

قرار است در دور تازه گفتگوهای چهارجانبه، «نقشه راه» گفتگوهای رودرروی صلح با شورشیان طالب تعیین شود و این امر مستلزم برخی پیش شرط ها است که بیم از آن وجود دارد که واگذاری هلمند به شورشیان یکی از این پیش شرط ها نباشد.

اگر به این شکل باشد، خطری جدی در راه است و خود نوعی خیانت ملی به مردمی است که با آرای آنها رهبران حکومت وحدت ملی به قدرت رسیده اند؛ اما اگر به اساس آنچه عقب نشینی تاکتیکی از نوزاد و موسی قلعه گفته شده، باشد، باید مشخص شود که این عقب نشینی چرا در این شرایط صورت گرفته و هدف اصلی آن چیست؟

نکته قابل تامل در رابطه به عقب نشینی تاکتیکی از نوزاد و موسی قلعه، این است که خود می تواند سوالی از حکومت نیز باشد، چرا وقتی نیروهای امنیتی در مکانی بدون مصرف حضور دارند، باید برای بازپس گیری آن مصارف و وقت زیاد متحمل شد.

چرا کاری که بدون مصرف و وقت صورت می گیرد را باید به شکلی انجام داد که بخاطر آن، شورشیان قوی تر بوده و به راحتی ولسوالیهای مهم هلمند را تصرف کرده و مانور بدهند و بعد از آن با استفاده از سیاست غلط نظامی ـ دفاعی به فکر بازپس گیری برآمد.

حال باید حکومت در کنار اینکه از عقب نشینی در ولسوالی های هلمند توضیح بدهد، در نظر داشته باشد که هلمند نمی تواند کندز باشد و وسعت این ولایت می تواند عاملی باشد برای صرف کردن وقت و مصرف زیاد برای بازپس گیری.

از سوی دیگر، هم مرز بودن و نزدیک بودن هلمند با پاکستان که خود مرکز تجهیز، تمویل و اکمالات شورشیان بوده و است، شرایط را برای بازپس گیری احتمالی ولسوالی های عقب نشینی شده از سوی ارتش را مشکلتر از کندز خواهد ساخت.

حال همه گان در انتظار اظهارات مقام های حکومتی و دفاعی کشور در مورد تصمیم اخیرشان هستند و اینکه آیا بازهم شاهد گفته هایی مبنی بر «تحت مدیریت» بودن هلمند خواهند بود یا اینکه گفتار نیز تغییر کرده است.

در زمان سقوط کندز و حضور رسمی و فعال شورشیان طالب در شهر کندز، رئیس جمهور غنی اعلام کرده بود که «کندز تحت مدیریت است.»؛ گفته ای که برای همه سوال خلق کرده بود.

این در حالی است که کارشناسان و آگاهان نظامی کشور بارها گفته اند که سیاست نظامی حکومت برای موفقیت در جنگ تحمیلی؛ باید از شکل دفاعی به شکل تهاجمی تغییر کند؛ موردی که تا حال به شکل گسترده دیده نشده است.