از ششم جدی تا هفتم جدی

ماه جدی برای افغانستان و مردم آن سرآغاز یک تهاجم، اشغال و استعمار است که نقطه عطف آن نیز ششم جدی (۱۳۵۸) است که ارتش سرخ شوروی، پای به خاک افغانستان گذاشت.

۳۷ سال پیش در این روز، ابتدا حفیظ الله امین، رئیس جمهور وقت کشور که در قصر تاج بیگ در کابل اقامت داشت، مورد حملات هوایی و زمینی نیروهای ارتش شوروی قرار گرفت و در نتیجه این حمله به قتل رسید و پس از آن ببرک کارمل در اولین سخنرانی رادیویی اش خود را رئیس جمهور افغانستان اعلام کرد.

به دلیل ایجاد گروه ها و حزب های مختلف و در کنار آن ایجاد ناآرامی های زیاد، این روز به عنوان یک روز تاریک در تاریخ افغانستان عنوان شده که خاطرات تلخی را در ذهن مردم تازه می کند.

در نتیجه ورود ارتش شوروی، شمار زیادی از شهروندان کشور کشته، زخمی، معلول و مهاجر شدند؛ اما این تنها نتیجه حضور نبود، این روز پیامد های ناگواری را در کشور به جا گذاشت که تا اکنون ادامه دارد.

اما حالا ورق برگشته و مسکو که خود را از میدان افغانستان دور می بیند و با حضور کشورهای عضو ناتو از رقابت در میدان افغانستان عقب مانده، تلاش دارد تا خاطرات ششم جدی ۱۳۵۸ را تازه کند.

این تلاش های مسکو هرچند پیش از این با کمک تجهیزات نظامی به نیروهای امنیتی و در کنار آن مبارزه با گروه تروریستی داعش صورت گرفته بود؛ اما حالا قرار است رنگ و بوی دیگری بگیرد.

مسکو در همکاری با اسلام آباد و بیجینگ، رایزنی کرده است که گفتگوهای صلح افغانستان که تا حال بارها و بارها ناکام مانده را میزبان باشد و به نوعی حضور خود در مسایل افغانستان را پررنگ تر از گذشته کند.

تاریخ آغاز این گفتگوها قرار است امروز در هفتم جدی (۱۳۹۵) باشد؛ که از لحاظ تاریخی دقیقا یک روز بعد از ورود ارتش سرخ شوروی در سال ۱۳۵۸ است.

اما نکته جالب توجه در این راستا، عدم حضور افغانستان در گفتگوهای مسکو است که نگرانی ها را در این رابطه افزایش می دهد؛ زیرا افغانستان عاملی برای این گفتگوهاست و نمی توان عامل را از اصل به دور گذاشت.

اگر قرار است در مورد کشوری تصمیم گرفته شود؛ چرا نباید نماینده با صلاحیت این کشور در این تصمیم گیری دخیل باشد؟ آنهم با حضور کشوری (پاکستان) که همیشه بدخواه افغانستان بوده و بارها در راه تامین صلح، سنگ اندازی کرده است.

این روند نگرانی های زیادی را از «نیت» کشورهای گفتگو کننده در حالی که برای اولین بار مسکو (با تجربه ای که مردم از مداخلات این کشور در امورات کشورشان دارند) در همکاری با پاکستان، ایجاد کرده است.

واکنش ها

نشست مسکو در مورد صلح افغانستان واکنش های زیادی را به دنبال داشته است.

وزارت امور خارجه در واکنش به این نشست در عدم حضور نماینده افغانستان گفته است که :«بررسی وضعیت افغانستان در غیاب افغانها، ولو با نیت نیک صورت گیرد، از یک طرف نمی‌ تواند به بررسی واقع ‌بینانه وضعیت کمک کند و از طرف دیگر، سوال‌ های جدی را در خصوص هدف این نوع مجالس نزد مردم افغانستان به وجود می‌ آورد.»

وزارت خارجه «ابهام در مورد هدف این مجلس و عدم هماهنگی با افغانستان» در این خصوص را «نگران ‌کننده» دانسته و خواهان توضیح از سوی برگزارکننده گان شده است.

در عین حال، نماینده گان مجلس نیز نقش مسکو در گفتگوهای صلح در همکاری با چین و پاکستان را مداخله آشکار در امور داخلی افغانستان می داند.

به گفته نماینده گان، نشست مسکو مداخله آشکار در امور داخلی افغانستان بوده و برگزاری آن بدون حضور افغانستان قابل قبول نیست.

با این حال باید گفت که مسکو در حالی نشست سه جانبه برای صلح افغانستان را در فصل سرمای امسال میزبانی می کند که چندی پیش از رابطه اش با طالبان مسلح پرده برداشت و این امر واکنش دولت کابل را به همراه داشته و در کنار آن بارها دولت پاکستان را متهم به حمایت از طالبان مسلح کرده است و به همین دلیل گفتگوهای چهارجانبه سال گذشته را متوقف کرد.

به هر صورت باید منتظر نتیجه تکرار تاریخ در ماه جدی بود که حضور رسمی مسکو در مسایل افغانستان بعد از ۳۷ سال چه دستاوردی برای ملت به دنبال خواهد داشت؟ در حالیکه هیچ توقعی نمی رود با عدم حضور دولت کابل، نتیجه ای به دنبال داشته باشد.