آیا عربستان سعودی توان ورود نظامی به سوریه را دارد؟

در جدیدترین اظهارات سران عربستان سعودی، این کشور برای دخالت نظامی در سوریه اعلام آمادگی نموده است. این طرح با استقبال آمریکا و اعلام آمادگی کشورهای هم پیمان عربستان، همچون بحرین و امارات همراه بود. پس از آزادسازی دو شهر نبل و الزهراء که به دنبال آن محورهای مواصلاتی گروه های تروریستی با ترکیه به طور کامل قطع شد، عربستان سعودی در تنگنای شدیدی قرار گرفت. گذشت پنج سال از درگیری های مستمر و خونین سوریه و میلیاردها دالر سرمایه گذاری کشورهای خلیج برای سرنگونی دولت این کشور، به مسئله ای حیثیتی برای عربستان و هم پیمانان آن تبدیل شده است که با شکست های جدید میدانی گروه های تروریستی و ناتوانی ترکیه در مشتعل کردن جبهه ی شمالی سوریه، سبب گردیده عربستان رسماً اعلام موضع کرده و از نیت خود برای دخالت نظامی در سوریه خبر دهد.

با شکست سنگین معارضه در مناطق شمالی حلب، از دست رفتن شهرهایی همچون رتیان،حردنتین، تل جبین، مایر و کفین، عربستان سعی داشته جنگ نیابتی خود از طریق گردان های معارضه ی به اصطلاح معتدل را به درگیری مستقیم نظامی در خاک سوریه تبدیل کند. در این راستا کشورهای وابسته ی عربستان سعودی همچون بحرین و پس از آن امارات نیز در اقدامی که بیشتر جنبه ی رسانه ای داشت برای برقراری دموکراسی در کشوری دیگر اعلام آمادگی کرده اند! بایستی خاطرنشان کرد، بحرین از سال ۲۰۱۱ شاهد سرکوب نیروهای حکومتی آل خلیفه علیه معارضان بوده و ده ها تن در این میان کشته شده اند. از سویی دیگر عربستان سعودی از لحاظ حقوق بشر در شرایط دشواری قرار دارد. سازمان عفو بین الملل در گزارشی نخستین سال پادشاهی سلمان بن عبدالعزیز آل سعود را سال سیاهی برای حقوق بشر به شمار آورده بود. این داده ها، ادعای عربستان سعودی برای برقراری دموکراسی و مبارزه با تروریسم را زیر سؤال می برد.

بسیاری از تحلیلگران سیاسی بر این باورند، دیدار قریب الوقوع باراک اوباما با پادشاه اردن به منظور همراهی با عربستان در متشنج کردن مرزهای جنوبی سوریه و آتش افروزی جدید در این کشور است. با این حال عربستان سعودی از سه محور با محدودیت های شدیدی در هر گونه اقدام نظامی در سوریه مواجه است:

۱— بعد اقتصادی

کاهش قیمت نفت که بی شک عربستان در آن نقش بزرگی ایفاء نمود، کشورهای خلیج را از لحاظ اقتصادی تحت فشار قرار داده است. برای نخستین بار در طی دهه های گذشته، عربستان و کشورهای تابع آن با کسری بودجه مواجه بوده و شاخص های اقتصادی آنان افت ناگهانی داشته است. از این رو عربستان با ورود نظامی به سوریه، تنها هزینه های اقتصادی گزافی را بر مردم خود تحمیل خواهد کرد که همچون پنج سال گذشته نتیجه اى در بر نخواهد داشت.

۲— بعد نظامی و استراتژیک

حضور نیروهای نظامی بی تجربه ی کشورهای موسوم به ائتلاف عربی در درگیری های یمن و تبدیل شدن فاز های درگیری به جنگ فرسایشی احتمال دخالت نظامی این کشورها در سوریه را به شدت کاهش می دهد. اقدامات تروریستی گروه های مسلح در سال های بحران سوریه باعث شده ارتش این کشور استراتژی های جنگی زیرکانه ای به کار برده و به مراتب با تجربه تر باشد. حملات هوایی ائتلاف بین المللی به رهبری ایالات متحده به اقرار نهاد های جهانی نتوانسته به اهداف مزعوم خود برسد. لذا بسیار بعید است ارتش های ناکارآمد عربی بتواند تاب درگیری در برابر سوریه را داشته باشند.

۳— بعد سیاسی و بین المللی

در حالی که گزارش هایی از اختلال های عصبی شدید پادشاه عربستان سعودی و اقدام وی به خود آزاری در رسانه ها منتشر شده است، اظهارات نظر این کشور نیز غیر مسؤلانه تر می نماید. عواقب هر گونه دخالت نظامی کشورهای خلیج در سوریه، شامل عکس العمل خشن هم پیمانان منطقه ای و بین المللی این کشور من جمله روسیه خواهد بود. امری که به نظر می رسد، بحرین با درک آن، از اظهارات پیشین خود عقب نشینی کرده است. لذا بایستی دید آیا عربستان سعودی عملکردی عاقلانه خواهد داشت یا خیر.