از استقبال امریکا تا تردید کابل
بحث مذاکرات صلح امریکا با طالبان و ایجاد دفتر این گروه در قطر در حالی اوج میگیرد که دولت افغانستان بارها تأکید کرده که رهبری مذاکرات صلح بایستی بر عهده افغانها و مذاکرات بینالافغانی باشد.
جیمز دابینز فرستاده ویژه اوباما برای افغانستان و پاکستان در حالی عازم «دوحه» شد و با مسئولان دفتر طالبان در قطر مذاکره کرد که دولت افغانستان بارها نارضایتی خود را از مذاکرات صلح بدون حضور شورای عالی صلح و مقامات افغان اعلام کرد.
جان کری نیز در حاشیه کنفرانس حامیان مخالفان بشار اسد در دوحه، در این مورد گفت: حالا همه چیز به طالبان بستگی دارد.
وی ایجاد دفتر طالبان در قطر را بزرگترین تلاش برای مذاکرات صلح خواند و از طالبان خواست که از این فرصت استفاده کنند و نگذارند که امیدواری برای صلح خدشهدار شود.
کری افزود که امریکا و شورای عالی صلح افغانستان هر دو آماده مذاکره با طالبان هستند اما باید دید طالبان از این فرصت استفاده میکند یا خیر؟
وی همچنین تأکید کرد که در صورت حاضر نشدن طالبان به گفتوگوهای صلح این دفتر دوباره بسته خواهد شد .
دولت افغانستان از ابتدا به جریان قطر به عنوان ناگزیری تحمیل شده از سوی آمریکا مینگریست و اینک نیز به صداقت آمریکا و طالبان در مورد دفتر قطر با تردید نگاه میکنند.
علیرغم برداشتن نام و پرچم «امارت اسلامی» از دفتر طالبان در قطر و اطمینان مقامات آمریکایی، هنوز هم دولت افغانستان به این دفتر و مذاکرات آمریکا با طالبان با سوءظن مینگرد.
هر چند کری ظاهراً به نمایندگی از شورای عالی صلح آمادگی دولت افغانستان را برای شرکت در گفتوگو با دفتر قطر با طالبان اعلام کرد، اما تاکنون خود دولت افغانستان رسماً برای مذاکره با این دفتر اعلام آمادگی نکرده است.
دولت افغانستان از زمانی که در اعتراض به نصب نام و پرچم «امارت اسلامی» از شرکت در گفتوگو با این دفتر انصراف داد، تا هنوز رسماً اعلام نکرده که در این مذاکرات شرکت میکند یا نه.
حقیقت این است که هنوز دولت افغانستان از صداقت آمریکا نسبت به تعهداتش در قبال افغانستان و نیات این دفتر اطمینان ندارد و به همین ترتیب همواره به این روند با تردید نگاه میکند.
امریکت همواره تلاش کرده روند گفتوگوها را خود یا بازیگران منطقهای مورد اعتمادش به پیش ببرد، در طول ۲ سال گذشته که جریان قطر مدیریت مذاکرات صلح با طالبان را بدست داشته، همیشه دولت افغانستان در مقابل اقدامات انجام شده قرار گرفته است.
۲ سال پیش، پس از افشای گفتوگوهای پنهانی آمریکا و قطر با طالبان جبهه قطر باز شد و دولت افغانستان در مقابل اقدام انجام شده قرار گرفت؛ در آن زمان نیز دولت افغانستان در ابتدا با فراخواندن سفیر خود از دوحه واکنش سختی نشان داد اما نهایتاً این ناگزیر تحمیل شده را پذیرفت.
دولت افغانستان در طول ۲ سال گذشته همواره به این جریان با تردید نگریسته و عملاً از تمام روند مذاکرات صلح که از سوی این جبهه به پیش برده شده، در حاشیه قرار داشته است.
اکنون نیز با ایجاد دفتر طالبان در قطر، دولت افغانستان در مقابل عمل انجام شده قرار گرفت و هرچند با مخالفتهای سخت، اما نهایتاً ناگزیر خواهد شد این دفتر را به رسمیت بشناسد.
پنهانکاریها و بازیهای پیچیده امریکا در این خصوص نه تنها برای دولت بلکه برای مردم افغانستان و تمام جریانات سیاسی افغانستان نگرانکننده است.
” مردم افغانستان از این نگران هستند که نکند آمریکا به خاطر تنگناهای داخلی و بیرونی خود بر سر ارزشها و دستاوردهای ۱۰ سال گذشته مردم افغانستان با طالبان معامله کرده و چشم خود را بر جنایات این گروه ببندد. “
کاهش قدرت و یا توافق آمریکا با طالبان برای تقسیم قدرت باشد؛ اما نگرانیهای جامعه مدنی، احزاب سیاسی و مردم افغانستان مهمتر از آنها است.
حداقل تعهد و یا صداقت دولت افغانستان برای حفظ این دستاوردها قابل درک است اما هیچ اطمینانی از تعهد و صداقت آمریکا وجود ندارد.
ملاک عمل امریکا و سایر بازیگران منطقهای در این معادله منافع ملی خود و الزامات سیاستهای داخلی و خارجی آنها است نه دغدغهها و ارزشهای مردم افغانستان، بنابراین باید رهبری این گفتوگوها به عهده دولت افغانستان یا سازمان ملل متحد باشد تا نگرانیهای مردم از حذف ارزشها و دستاوردهای ۱۰ سال گذشته رفع شود.
هرچند نقش امریکا و سایر بازیگران منطقهای از ضرورتهای اساسی و اجتنابناپذیر روند گفتوگوهای صلح است، اما رهبری و مدیریت این روند از سوی امریکا و یا بازیگران منطقهای برای مردم افغانستان رضایتبخش نبوده و نگرانیهای مردم از چگونگی این مذاکرات را نمیتواند رفع کند.