یادداشت ارسالی یکی از روشنفکران سوئدی به خاورمیانه – پیمان امنیتی

موافقان و مخالفان پیمان امنیتی؛ دلایل، گزینه ها

حضور نیروی خارجی در یک کشور، چه اسلامی و یا غیر اسلامی، سوال برانگیز است؛ ولی، بی اما و اگر نَه. در چنین شرایطی، آنچه مهم به نظر می رسد، شناخت وضعیت موجود و ایده آل شرایط مطلوب است که جای بحث دارد. کُنهِ مباحث امروز افغانستان، عدم شناخت همین موارد است. آنچه کار را در امضای پیمان امنیتی به دشواری کشانیده است، مغالطه ی مخالفان و بزرگنمایی طرفداران این پیمان است که جامعه را به گیجی کشانیده و شرایط را برای تکنوکرات ها و هواداران ملی – دینی اطراف کرزی سخت کرده است.

برای روشن شدن انگیزه های مخالف و موافق و نکات ضعف و قوت ادعاهای شان، نیاز به واکاوی دلایل طرفین و شناخت شرایط افغانستان است. البته ناروا خواهد بود اگر تمام مخالفان این پیمان را طرفدار ایران و یا پاکستان و موافقان را جیره خوار غرب بدانیم؛ آنهم زمانی که بازار برچسب زنی در افغانستان داغ تر از هر وقت دیگر است.

دلیل عمده مخالفان امضای پیمان امنیتی، انگیزه های دینی است. از دید آنها افغانستان کشور اسلامی است و مسلمان ها بنا به باورها و آموزه های دینی شان نباید زیر “قیمومیت” یا “توافقات از بالا به پایین” به نفع کشورهای غیر اسلامی قرار گیرد. باید در نظر داشت که الزامی بودن این باور به گونه ای که مطرح می شود خود جای سوال دارد!

موافقان امضای پیمان امنیتی، افغانستان را کشوری برامده از سی سال جنگ و ویرانی، در محاصره همسایه های حریص و طمع کار، در متن بازی های جهانی و در حال گذار می دانند.

شرایط افغانستان امروز به شدت درهم و برهم است. زیرساخت های اقتصادی و منابع بشری به شدت نوپا و شکنن است. فقدان وجدان جمعی و هویت ملی و بحران اعتماد، از رأس تا قاعده جامعه را به گسست بی سابقه ای کشانیده است.عناصر وحدت زا یا بوجود نیامده و یا هنوز جایگاه واقعی شان را کسب نکرده اند.

فقدان روشنفکری و حضور تحصیل کرده های تازه به دوران رسیده ی قومی و تباری با عوام زدگی، شعار گرایی افسارگسیخته (مخصوصا ضد دولتی)، خودبزرگ بینی و توهم گرایی، سیاه چال های عمیق فکری کم سابقه ای در کشور بوجود آورده است. چهره های مطرح سیاسی نتوانسته اند سر از لاک قوم و تبار خویش برآورند. احزاب پرقدرت سیاسی وجود ندارد. علمای دینی یا بیش از حد آینده نگرند و یا گرفتار روزمره گی شده اند. نتیجه ی آن خلاهای بدخیمی است، که افغانستان را از یک کشور با ثبات به جغرافیای جنگ استخبارات منطقه و جهان تبدیل کرده است.

در چنین آشفته بازاریست که بحث عامل یا عوامل ثبات افغانستان حساسیت برانگیز می شود. موافقان پیمان، ایالات متحده امریکا را منحیث قدرت برتر جهان، وزنه تعادل و ثبات کشور می دانند و از امضای پیمان امنیتی حمایت می کنند اما مخالفان دست کم تا هنوز گزینه ی قناعت بخشی یا ندارند یا در معرض قضاوت عموم قرار نداده اند تا در رقابت به گزینه موجود، مورد کاوش و یا حتی گزینش قرار گیرد.

در حالیکه برگ برنده ی طرفداران امضای پیمان امنیتی، خود همین پیمان است، مخالفان دست خالی و با شعار به پیش می روند. در شرایطی که بازیگران سیاسی افغانستان بیشتر از یک گزینه پیشرو ندارند، ناگزیر به تن دادن به امضای این پیمانند.

علی عمرانی

22، 11، 2013

یونشوپینگ، سویدن

Author

About Author

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *