جایگاه افغانستان در سازمان ناتوی شرقی – شانگهای
خبرگزاری خاورمیانه / میز امنیت – سازمان های بین المللی – شانگهای
از زمان تولد سازمان شانگهای تاکنون، کارشناسان و ناظران گوناگون، چه در موضع جانبداری یا مخالفت با سازمان و چه در تلاش برای بیان انگیزه ها و اهداف پنهان شانگهای، به گمانه زنی های مختلفی دست زده اند. یک گروه از این کارشناسان رویکرد امنیتی را در این سازمان، نسبت به دیگر وجوه برتر می پندارند.
از نظر آن ها، شانگهای با گردآوری چین و روسیه (با رویکرد غالب ضد امریکایی) و چهار کشور آسیای مرکزی (با توجه به روند واگرایی آن ها از ایالات متحده در سال 2005) و به خصوص پذیرش اعضای ناظر مانند ایران (به عنوان اصلی ترین قطب مخالف ایالات متحده) در صدد بیرون گذاشتن واشنگتن از منطقه و تشکیل یک بلوک نظامی است.
برگزاری مانور نظامی “ماموریت برای صلح” در سال 2005 و برخی همکاری های ضد تروریستی که طی سال های نخستین تاسیس سازمان شانگهای در دستور کار قرار گرفت، از دیگر شواهدی است که قائلین به این رویکرد، در تقویت دلایل و تحلیل های خود بدان اشاره می کنند. آن ها بر این اساس تلاش دارند با تعابیری مانند “ناتوی شرق”، شانگهای را برابر ناتوی غرب قرار دهند.
پس ازآن که برای نخستین بار و در یکی از نشست های سازمان شانگهای، دیدگاه ها و رویکردهای امنیتی در دستور کار سازمان قرار گرفت، شرکت کنندگان در کنفرانس ضمن پذیرس اعضای ناظر، در یکی از بندهای بیانیه پایانی نشست خود از امریکا خواستند برای خروج نیروهای نظامی خود از پایگاه هایش در کشورهای عضو سازمان شانگهای، تاریخ معینی را اعلام کند.
علاوه بر این، رفت و آمدهای مقامات کشورهای چین، روسیه و هند درست پیش از برگزاری نشست مذکور نشان می داد سه کشور یاد شده در صدد هستند به منظور تقویت جایگاه منطقه ای و بین المللی سازمان، تصمیم گیری ها و هماهنگی هایی را در جریان نشست اتخاذ نمایند.
در صورت پذیرش قائلین به این رویکرد، باید گفت اعضای سازمان شانگهای در تلاش اند با نیات و اهداف خاصی با برتری دادن به رویکرد امنیتی-نظامی سازمان، زمینه های لازم را برای اقدامات آتی خود فراهم سازند.
بر این اساس، صاحب نظران این گروه با برتری دادن به رویکرد نظامی-امنیتی سازمان و حتی معرفی آن به عنوان “ناتوی شرق”، می کوشند با شبیه سازی الگوی فضای جنگ سرد به عنوان راهکار فروپاشی شوروی در آن زمان، ضمن طرح در تضاد بودن اهداف و اصول این سازمان با منافع امریکا، در گام بعد زمینه های رو یا رویی با سازمان را مهیا نمایند.
با این وجود اما مقامات سازمان شانگهای از جمله روس ها معتقدند جنگ سرد جدیدی بین مسکو و واشنگتن وجود ندارد و عملکرد و اهداف سازمان شانگهای نیز بازگشت به این دوره را دنبال نمی کند.
با این حال رفع نگرانی امنیتی و مقابله با جدایی طلبی و افراط گرایی مذهبی و مبارزه با تروریسم، از اولویت های اصلی سازمان است. ای نهاد در صدد است با استفاده از توانایی نظامی روسیه و همکاری های اقتصادی و توانایی چین در این زمینه و موفقیت جغرافیایی-سیاسی دیگر کشورهای عضو، به آن دست یابند.