پیامی که کرزی از سوی آمریکا به شورای امنیت ایران رساند

خبرگزاری خاورمیانه / میز سیاسی – بین الملل

حامد کرزی دقیقا زمانی کابل را به مقصد تهران ترک گفت که وزیر دفاع امریکا در حال چانه زنی ها برای گرفتن امضای وی در کابل مصروف بود اگر چه چاک هیگل در پوشش دیدار سربازان کشورش در افغانستان به سر می برد ولی کارشناسان امور بدین باور اند که سفر چاک هیگل درست تداوم سناریوی لشکر کشی های دیپلماسی امریکا برای تحقق پیمان امنیتی در کشور است .

اگر چه سفر کرزی به طهران آنهم در اوج تنش های ارگ و قصر سفید در پیوند با امضای پیمان ـ تهرانی که یکی از مخالفین سر سخت تحقق این پیمان با امریکا است و همواره کوشیده است از مجرا های مختلف در این باره اظهار نگرانی کند .

جانان موسی زی سخنگوی وزارت خارجه کشور اگر چه اهداف این سفر را به موارد آتی خلاصه کرده کرده است :

حامد کرزی در سفر به ایران با حسن روحانی درباره تقویت همکاریهای اقتصادی دو کشور، حضور مهاجران افغان در ایران، و همکاریی سه جانبه ایران، افغانستان و هند در بندر چابهار ایران تبادل نظر خواهد کرد.

گفت و گو و تبادل نظر در مورد افزایش تعاملات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین دو کشور دوست و همسایه از جمله مواردی است که سخنگوی وزارت امور خارجه افغانستان آن از اهداف این سفر عنوان کرد.

ولی گمانه ها بیشتر روی مسئله امضای پیمان فوکس دارد تا عرف دیپلماتیک بین طرفین ـ کارشناسان امور در داخل کشور سفر کرزی به ایران را عاری از هر نوع اثر گذاری روی پروسه امضای پیمان می داند عمده ترین دلیلی که ارائه می کنند این است که ایران در حال حاضر خودش با دور زدن سیاست تابویی تقریبا چهاردهه ای استکبار ستیزی در حال تعامل با قدرت های برتر منطقه و جهان به ویژه امریکاست لذا دلیلی وجود ندارد تا روند تخالف سالیان گذشته را باردیگردرمحراق سیاست خارجی اش متبلور سازد.

اما روی همرفته می توان ادعا کرد علیرغم این همه گپ و گفت ها بازهم موضوع پیمان در صدر مذاکرات روحانی و کرزی قرار خواهد داشت و نگرانی و دغدغه های تهران در قبال امریکا پا بر جا خواهد بود .

و هدف و غایت این سفر قویا اهرم فشاری خواهد بود بر امریکا تا به آنچه که فرا تر از پیش شرط های مطروحه توسط کرزی است جامه عمل پوشد .

دقیقا پیش فرض های در پیوند با این سفر و جود دارد که نمیشود به دید اغماض به آنها نگریست و از کنارشان شانه بالا انداخته ورد شد .

ایران به عنوان تنها کشوری تلقی می‌شود که با امضای توافقنامه امنیتی افغانستان با آمریکا مخالفت کرده است. کرزی این مطلب را در مراسم افتتاحیه لویه جرگه به وضوح اعلام کرد. پس از آن اظهارات رسمی مقامات وزارت خارجه ایران، و در نهایت صحبت‌های روحانی در دیدار با کرزی، بیانگر موضع ایران در خصوص پیمان امنیتی است.

اما علت مخالفت ایران با امضای این پیمان مسئله مهمی است که باید به آن توجه کرد. مقامات ایرانی اعلام کردند که با احترام به مصالح ملی افغانستان، با امضای این پیمان مخالف است، چرا که این پیمان به صلاح مردم و دولت افغانستان نیست. ثانیا امضای این پیمان باعث باز شدن پای کشورهای خارجی در منطقه شده و باعث به هم خوردن ثبات منطقه خواهد شد.

بنابراین با مطالعه مطالب فوق که به عنوان پس زمینه وقایع اخیر کشور گفته شد، در مورد سفر کرزی به تهران پیش فرضهای آتی متصور است. که ذیلا یه آنها پرداخته میشود :

اولین پیش فرضی که در خصوص این سفر می‌توان متصور شد این است که در شرایط تنش ایجاد شده بین کرزی و ایالات متحده آمریکا، رئیس جمهور می‌خواهد به آمریکا نشان دهد که اگر خواسته‌های مطرح شده عملی نشود، از خیر انعقاد پیمان امنیتی با این کشور گذشته و به فکر جایگزین‌هایی برای آن می‌گردد، که یکی از بهترین جایگزین‌ها، ایران، به عنوان یک کشور که در معادلات منطقوی حرف اول را می زند.

در این سناریو می‌توان در نظر گرفت که کرزی ، با توجه به مناسبات اخیر بهبودیافته میان ایران و کشورهای غربی، پس از توافقنامه ژنو، قدرت بیشتری در منطقه پیدا کرده و می‌تواند بخشی از نیازهای افغانستان را تامین کند.

گذشته از این، ایران به عنوان دشمن آمریکا در منطقه به شمار می‌رود و اگر کرزی در صدد راه رفتن روی اعصاب سیاسی امریکا باشد ، بهترین گزینه است و تلنگری از این قوی تر را در مقاطع آینده به دست آورده نخواهد توانست .

پیش فرض دیگری که می توان تصور کرد ، همانا تراشیدن و یا ارائه دادن یک شخصیت ملی در قامت شخصی به نام کرزی است ، که در واقع بدون توجه به جهت‌گیری‌ها و جبهه‌گیری‌های موجود در ژئوپولتیک دنیا، فقط به مصالح ملی می‌اندیشد.

بر این اساس، کرزی بدون توجه به مناسبات ایران و کشورهای غربی، و جبهه گیری‌هایی که غرب در قبال فعالیت‌های ایران دارد، و با توجه به اینکه هر کدام از طرفین این دعوی، تمایل دارند تا زمینه فعالیت خود را در افغانستان گسترش دهند، اقدام به جلب مشارکت همه طرف‌ها دارد.

بنابراین کرزی هم می‌خواهد از کمک‌های آمریکا در کشور استفاده کند و هم می‌خواهد توجه ایران را جلب کرده و زمینه افزایش و گسترش روابط با این کشور را به عنوان کشوری هم کیش هم زبان که همواره در کنار ملت افغانستان قرار داشته است، فراهم نماید.

سناریوی دیگری که محتمل است ، این است که کرزی در سفر خود به ایران، قصد دارد تا به ایران تضمین دهد که این پیمان، بر خلاف منافع ملی و فرامنطقه‌ای این کشور نیست.

از آنجا که ایران بارها از افغانستان حمایت‌های زیرساختی و مالی کرده است، و با توجه به اینکه موضع ایران در خصوص امضای این پیمان به صورت شفاف بیان شده است، کرزی می‌خواهد در این سفر، به مقامات ایرانی تضمین دهد که این پیمان برای آینده افغانستان و منطقه مشکل‌زا نخواهد بود.

ایران میزبان تعداد زیادی از مهاجرین افغانستان است و همواره طرح‌های حمایتی زیرساختی فراوانی از جمله ساخت پل روی هامون، ساخت جاده هرات-دوغارون، ساخت راه آهن و چندین راه دیگر را در داخل افغانستان انجام داده است، از این رو رئیس جمهور نمی‌خواهد امضای پیمان امنیتی با آمریکا زمینه ساز آزرده خاطری این کشور دوست و همسایه شود. آن هم در شرایطی که دولت جدید جمهوری اسلامی ایران، با دیپلماسی فعال خود،‌ زمینه گسترش فعالیت‌های دیپلماتیک در دنیا را فراهم کرده است.

البته با توجه به مسائل مطرح شده، دور از ذهن نیست که رئیس جمهور با این سفر به اهدافی که در چند سناریوی فوق موجود است توجه کرده و با این سفر، ترکیبی از این اهداف را محقق نماید.

علی ای حال کرزی مفر جز امضای پیمان ندارد حالا با کش و قوس این موضوع یا در تبانی با ایالات متحده امریکاست یا در صدد دست یازیدن به امتیازات که خودش داند و امریکا و خدایش .