ابهام استراتژیک اوباما در حمله به سوریه

خبرگزاری خاورمیانه  /  میز تحولات منطقه – مقاومت اسلامی – سوریه

مهدی عارفی

استاد دانشگاه در کابل

بحران سوریه که حدود سه سال است به طول کشیده است این روزها وارد روزهای سرنوشت ساز خود شده است و بعد از استفاده از گازهای شیمیایی احتمال حمله غرب به سوریه شدت یافته است. دولت سوریه و هم پیمانان شرقی او تأکید بر عدم استفاده از سلاح های شیمیایی دارند و غربیها استفاده از سلاح های شیمیایی را نه توسط شورشیان مخالف دولت سوریه بلکه توسط نظامیان اردوی سوریه می دانند.

نکته مهمی که شاید به ذهن برخی برسد این است که بر فرض که دولت سوریه و نظامیان این کشور اقدام به استفاده از سلاح شیمیایی کرده باشند. حتی در این صورت غرب چه حقی برای مداخله و تهاجم نظامی به سوریه دارد؟ جواب این پرسش هم بدون شک اصل «مداخله بشر دوستانه» است که مدتی می شود توسط کشورهای غربی وارد ادبیات حقوق بین¬الملل شده است و در چندین کشور از جمله لیبی نیروهای نظامی ناتو بر اساس این اصل به مداخله نظامی و سرنگونی حکومت قذافی مبادرت ورزیدند.

نکته مهمتر اما این است که در شرایطی که ایالات متحده در دوران گذار به سر میبرد و در حالی که شک و شبهه هایی در مورد ابرقدرت بودن و هژمون بودن این کشور به راه افتاده است چگونه از بحران سوریه به عنوان ابزاری برای از بین بردن این شبهات و پایان دوران گذار و تثبیت حاکمیت خویش بر نظام بین¬الملل استفاده می¬کند. این در حالی است که در بحران سوریه شاهد جبهه بندی قدرتهای منطقه ای و فرا منطقه ای مشابه جبهه بندی که در دوران جنگ سرد وجود داشت هستیم.

به بیان دیگر پس از بر سر کار آمدن مجدد پوتین در روسیه، با توجه به ویژگیهای روان شناختی سیاسی این فرد، عزم روسیه برای تغییر ساختار تک قطبی نظام بین الملل و رهبری ایالات متحده جزم شده است. روسیه در این راستا یکی از قدرتهای برتر جهانی را در کنار خود دارد که در هدف «تغییر ساختار نظام بین¬الملل» و پایان سلطه ایالات متحده بر جهان دارای هدف مشترک هستند.

در مورد بحران سوریه هم شاهد شکل گیری مجدد بلوک های شرق و غرب هستیم. بلوک غرب خواهان سرنگونی حکومت بشار اسد و بلوک شرق خواهان بقای حاکمیت وی می¬باشد. طرفین در مدتی که از بحران سوریه میگذرد دست به اقداماتی برای نشان دادن توانایی های خویش نیز زده اند.

اشتباه استراتژیکی که اوباما در مورد بحران سوریه مرتکب شد این بود که وی استفاده از سلاح های شیمیایی را خط قرمز غرب بر شمرد. به این معنا که در صورت استفاده دولت سوریه از تسلیحات شیمیایی، غرب با تهاجم نظامی و اقدام برای سرنگون کردن حکومت بشار اسد پاسخ خواهد گفت. این تصمیم اشتباه باعث این شده است که در این روزها سیاست خارجی ایالات متحده در سردرگمی عجیبی به سر برد. چرا که از یک سو حمله نظامی به سوریه باعث رو در رویی مستقیم این کشور با روسیه، چین و ایران خواهد شد و مسلماً باعث بحرانی شدن منطقه خواهد شد که شاید یکی از تاثیرات فوری آن ایجاد تهدیدات شدید علیه اسرائیل و یا پایگاه های نظامی ایالات متحده در منطقه باشد.

از سوی دیگر در صورتی که اوباما خط قرمز خود را نادیده بگیرد و در مقابل استفاده از سلاح شیمیایی که ایالات متحده ادعا دارد توسط دولت سوریه به کار برده شده است هیچ اقدامی انجام ندهد، این خود باعث این خواهد شد که پرستیژ ایالات متحده به شدت از بین برود.

یکی از ویژگیهای هر قدرت بزرگ جهانی این است که بتواند منافع خود را در هر نقطه ای از جهان تأمین کند و علاوه بر آن بتواند تمام تصمیم های خود را اجرایی نماید. در صورتی که ایالات متحده به سوریه حمله نظامی نماید باعث درگیر شدن منطقه و آسیب جدی احتمالی به اسرائیل خواهد شد، ضمن اینکه این کشور را به طور جدی در مقابل رقبا و چالشگران هژمونی این کشور یعنی روسیه، چین و ایران قرار می دهد. در مقابل در صورتی که اوباما خط قرمز خود را زیر پا گذاشته و به سوریه حمله نظامی ننماید، این اقدام آغازی خواهد بود بر تغییر ساختار نظام بین¬الملل از تک قطبی به رهبری ایالات متحده به ساختار چند قطبی متشکل از ایالات متحده، چین، روسیه، اتحادیه اروپا و احتمالاً یکی دو کشور قدرتمند دیگر.

در مقام جمع بندی باید گفت که بحران سوریه بخصوص حمله نظامی ایالات متحده به این کشور، بازی دو سر باخت برای اوباما و ایالات متحده خواهد بود بدون آنکه منفعت خاصی به دست آورد.

Author

About Author

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *