شهیدِ «وحدت ملی»

در سال ۱۳۲۶ خورشیدی در روستای نانوایی ولسوالی چارکنتِ ولایت بلخ به دنیا آمد، پدرش زراعت پیشه و مالدار بود و از ولسوالی ورس به شمال افغانستان مهاجرت کرده بود.

استاد عبدالعلی مزاری، کودکی اش را در دوران پادشاهی محمد ظاهرشاه و صدارت محمد داوود خان سپری کرد؛ در آن دوران، مردم مناطق مرکزی به رهبری ابراهیم بیگ شهرستانی معروف به گاوسوار، قیام بزرگی ضد حکومت را پشت سر گذاشته و سید اسماعیل بلخی مشهور به علامه بلخی هم به همراه یارانش قیامی مسلحانه را آغاز کرده بود.

شهید مزاری دروس ابتدایی را در مدرسهٔ نانوایی فرا گرفت؛ سپس به صورت تمام وقت تعلیمات دینی را در مدرسه چارکنت و مزارشریف ادامه داد.

در اوایل بهار ۱۳۵۱ برای ادامه تحصیل به خارج رفت و بعد از سفر به عراق و زیارت عتبات عالیات، در حوزه علمیه قم اقامت کرد.

از دید مزاری، قم تنها محل تحصیل درس‌ های رایج حوزوی نبود، بلکه قم و محیط تحصیلی آن، کانون مبارزات مخفی نیز به حساب می‌ آمد و این سویه، جذابیت ویژه‌ ای برای وی داشت.

هنگامی که در ایران حضور داشت از سوی دستگاه‌ های امنیتی حکومت پادشاهی دستگیر و زندانی شد.

همزمان با کودتای ۷ ثور ۱۳۵۷، شهید مزاری بار دیگر از افغانستان به نجف و سپس به سوریه رفت و از آنجا به پاکستان رفته باز به افغانستان بازگشت و در حرکت‌ های مقاومت ملی علیه ارتش شوروی در افغانستان شرکت کرد.

پدر، برادران، خواهر و جمع زیادی از خانواده وی در زمان جنگ شوروی در افغانستان کشته شدند.

استاد مزاری تا زمان فروپاشی دولت تحت حمایت شوری سابق در افغانستان، (سال ۱۳۷۱ خورشیدی) به عنوان یکی از رهبران مقاومت علیه حضور بیگانگان و دولت کمونیستی افغانستان، به نبرد ادامه داد.

در این زمان، حزب وحدت اسلامی افغانستان در سال ۱۳۶۸ و با اتحاد هشت گروه، جریان و حزب شیعه تشکیل شد که شهید مزاری به عنوان یکی از نمایندگان سازمان نصر افغانستان، در ابتدا سخنگوی این حزب و در کانگره اول به سمت ریاست شورای مرکزی آن رسید.

در کانگره دوم این حزب به رهبری حزب وحدت اسلامی افغانستان منصوب شد و با ورود مجاهدین به کابل، استاد مزاری نیز از بامیان به مزار شریف و از آنجا به کابل رفت و در غرب پایتخت مستقر شد.

استاد مزاری، حزب وحدت را به یکی از تاثیرگذارترین احزاب کشور تبدیل کرده بود؛ اما در اواخر سال ۱۳۷۳ طالبان تا نزدیکی کابل پیشروی کرد و ظهور این گروه تمام معادلات قدرت در افغانستان و مخصوصاً در کابل و اطراف آن را دگرگون نمود.

شهید مزاری در آغاز با فرستادن بخشی از زبده ‌ترین نیروهای خویش به ولایت غزنی به مقاومت در برابر پیشروی طالبان پرداخت. نیروهای اعزامی حزب وحدت در آغاز موفق شدند مواضع طالبان را در اطراف شهر غزنی متصرف شوند؛ اما به دنبال عدم همکاری نیروهای محلی آنان نتوانستند جبهه‌ ای مؤثر ضد طالبان در غزنی فعال سازند.

با شکست طرح فعال ساختن جبهه در ولایت غزنی، استاد مزاری مذاکرات با طالبان را که از چندی پیش آغاز شده بود جدی‌ تر دنبال کرد.

با کنار رفتن حزب اسلامی و مستقر شدن طالبان در چهار آسیاب، غرب کابل در محاصره کامل قرار گرفت. مزاری تلاش نمود تا با یکی از دو طرف به توافق برسد؛ اما گفته می شود که اکثر حزب‌ های موجود در افغانستان از کمک به مزاری خودداری کردند و برخی از آنها با گروه طالبان همکاری کردند که این عمل باعث شد طالبان پیشروی گسترده‌ ای در کابل داشته باشند.

تلاش‌ ها در راستای توافق با دولت و پیشنهاد دفاع مشترک بی‌ نتیجه بود. در آخرین روزهای مقاومت غرب کابل، حملات بسیار شدیدی در مناطق مختلف بالای غرب کابل از زمین و هوا آغاز شد. در این جنگ‌ ها، حزب وحدت در محاصره قرار گرفته و راه ‌های برون رفت را از دست داده بود.

با وخیم شدن اوضاع در اطراف کابل، بسیاری تلاش داشتند تا مزاری از کابل بیرون شده و به هزاره ‌جات برود؛ اما وی در پاسخ این درخواست‌ ها گفت: «من از آمدن طالبان یا وقوع جنگ در غرب کابل هراس ندارم، در نهایت امر، اگر حتی طالبان بر این منطقه مسلط شوند، جز عده ‌ای افراد سرشناس، به کس دیگری متعرض نمی‌ شوند و جان و مال و ناموس مردم در امان می‌ ماند، من یقین دارم که اگر خیلی هم وضعیت خراب شود، مردم کابل من را در سموچ‌ های خانه‌ هایشان نگه می ‌کنند.»

اما با وجود تلاش‌ های مداوم سیاسی و مقاومت نظامی، حزب وحدت اسلامی در غرب کابل شکست خورد و «شهید مزاری» در ۲۲ حوت ۱۳۷۳ در حالی ‌که برای مذاکره با سران طالبان راهی چهار آسیاب بود؛ توسط طالبان دستگیر شد.

در بعدازظهر روز دوشنبه ۲۲ حوت ۱۳۷۳؛ تیرباران شده و جسدش به همراه شماری از یارانش در اطراف شهر غزنی به مردم داده شد.

جسد استاد مزاری از هلیکوپتر به بیرون پرتاب شد و بر اثر تیرباران شدید، پیکر آنان به سختی قابل شناسایی بود. جنازه استاد مزاری توسط مردم محلی در میان برف زمستان به یکاولنگ بامیان برده شده و از آنجا به مزارشریف منتقل گردید و در هفتم حمل ۱۳۷۴ با حضور عدهٔ زیادی از مردم به خاک سپرده شد.

مقبره بزرگی برای استاد مزاری در نزدیکی زیارتگاه روضه سخی در شهر مزار شریف ایجاد شد؛ اما با اشغال مزارشریف توسط طالبان، مقبره وی منفجر شد.

در ۲۱ حوت سال ۱۳۹۴ طی فرمان محمد اشرف غنی، رئیس جمهور کشور، استاد عبدالعلی مزاری ملقب به «شهید وحدت ملی افغانستان» شد و روز ۲۲ حوت به نام وی در تقویم رسمی کشور درج گردیده است.

Author

About Author

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *