بحران داخلی در کردستان عراق و اهداف حزب حاکم
اقلیم کردستان عراق در ماههای اخیر، به شدت با بحران ریاست اقلیم مواجه بوده است. در چند هفتهی اخیر با طولانی شدن تعیین تکلیف بیسرانجام پست ریاست اقلیم، شاهد تشدید و به خشونت گراییدن بحران بودهایم. بر این اساس و نیز توافقات پارلمانی جناحهای سیاسی در ١٩ آگوست ٢٠١۵، مدت زمامداری مسعود بارزانی که در سال ٢٠١٣، بر اساس توافق سیاسی به مدت دو سال تمدید شده بود به پایان میرسید. در روزهای منتهی به این مقطع زمانی اختلافنظرهای جدی میان حزب دموکرات کردستان عراق با چهار جناح سیاسی دیگر اقلیم، بر سر تغییر نظام سیاسی به پارلمانی و تمدید مدت زمامداری بارزانی بهوجود آمد. برگزاری نشستهای هر روزه و بدون برونداد مثبت برای هفتهها، در کنار بحرانهای مالی و عدم پرداخت حقوق کارمندان و شهروندان، باعث شد تا کاسهی صبر مردم لبریز شود. این عوامل موجبات اعتراضات مردمیای را فراهم نمود که پیامدهای آن خشونت داخلی، یورش به مقرهای حزب دموکرات کردستان عراق، کشتهشدن ۵ نفر و زخمیشدن بیش از ١۴٧ نفر، عزل وزرای جنبش گوران از کابینه حکومت ائتلافی توسط نیچروان بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان و ممانعت از ورود رئیس پارلمان برای ورود به شهر اربیل بوده است. براین اساس نوشتار حاضر، درصدد است تا اهداف دو بازیگر اصلی بحران اقلیم یعنی حزب دموکرات و گوران را مورد واکاوی قرار دهد. در بخش اول این مقاله، اهداف حزب دموکرات کردستان عراق (پارتی) مورد بررسی قرار می گیرد.
اهداف حزب دموکرات کردستان عرا (PDK )
در کلیت بحران داخلی اقلیم کردستان اعم از بحران ریاست، دارایی (بودجه)، تغییر سیستم سیاسی و تدوین متن قانون اساسی، حزب دموکرات کردستان عراق مجموعهای از اهداف را پیگیری مینماید که مهمترین آنها عبارتند از:
١. حفظ جایگاه مسلط خود در عرصهی حکمرانی اقلیم کردستان: در حال حاضر حزب دموکرات کردستان عراق بزرگترین فراکسیون اقلیم کردستان را با ٣٨ کرسی از مجموع ١١١ کرسی تشکیل داده است. همچنین، پستهای ریاست و نخستوزیر اقلیم کردستان را در اختیار داشته و بر منابع مالی و دارایی اقلیم کنترل نیز کنترل کامل دارد. پارتی و بارزانیها در روند بحرانهای اخیر در پی آن هستند تا در حالت حداکثری وضعیت فعلی را حفظ نمایند و در حالت حداقلی پست ریاست اقلیم و نخست وزیری را با اختیارات فعلی برای خود حفظ کنند. از این رو، با هر نوع تغییر نظام سیاسی اقلیم به سیستم پارلمانی و کاهش اختیارات رئیس اقلیم در قانون اساسی مخالفت میکنند.
٢. تضعیف جایگاه و مواضع مخالفان: در نتیجه بحران اخیر اقلیم کردستان عراق حزب پارتی در پی آن است که با بهرهبرداری از وقایع اتفاق افتاده حقانیت خود را اثبات نماید و مواضع مخالفانش را تضعیف نماید. مهمترین راهکارهای این حزب برای دستیابی به این مهّم عبارتند از: ١. غیر مدنی جلوه دادن روند تظاهرات ٢. دستنشانده خواندن روند تظاهرات ٣. غیر قانونی معرفی کردن موج اعتراضات ۴. بر جستهکردن نقش احزاب پ.ک.ک و گوران در به خشونت گراییده شدن تظاهرات ۵. بهرهگیری از راهکارهای عملی همانند عزل وزرا، تهدید به فروپاشی حکومت و تلاش برای بر کناری یوسف محمد رئیس پارلمان فعلی وابسته به حزب گوران.
٣. تلاش برای کسب آراء و جلب نظر افکار عمومی برای انتخاباتهای پیشرو: حزب پارتی تلاش دارد در بحرانهای اخیر خود را قربانی خشونت و مظلوم نشان دهد. رسانههای وابسته به این حزب تمامی اقدامات انجام گرفته را به گونهای بازنمایی مینمایند که مسعود بارزانی و طرفدارانش بهعنوان افرادی میهندوست و خیرخواه و رهبران جنبش گوران در مقام افرادی خائن و دستنشانده قدرتهای خارجی معرفی میشوند. اساس هدف موردنظر آنها این است که بتوانند با مخدوش جلوده دادن چهره رهبران گوران، افکار عمومی را متقاعد نمایند که حزب پارتی حزبی مردمی است و برای شهروندان میتواند بهترین گزینه انتخاب باشد.
۴. نشاندادن جدیت در مقابله با هر نوع تهدید و توطئه مخالفان: یکی دیگر از اهدافی که از سوی بارزانی در وقایع اخیر پیگیری شده است نشان دادن این واقعیت به دیگر احزاب است که پارتی در برابر هر نوع مخالفت و تهییج افکار عمومی نسبت به خود به شدت حساس بوده و از هر اقداماتی در پاسخ به این اقدامات فروگذاری نخواهد کرد. حتی اگر مجبور شود حکومت را منحل مینماید و یا اجازه ورود دیگر احزاب را به مناطق تحت کنترل خود نخواهد داد.