معاملاتی که اسلامی نیستند

بازرگانی از معاملات گرفته شده است و این معاملات نیز انواع و اقسام متفاوتی دارد که در تمام بازارهای کوچک و بزرگ رعایت شده و بنیان اقتصاد را تشکیل می دهد.

این معاملات هر کدام در سیستم های اقتصادی گوناگون شکل می گیرند، افغانستان نیز به دلیل اعمال سیستم بازار (اقتصاد آزاد)، معاملات را به بازرگانان داده و در این سیستم بازرگانان هرکدام با خود رقابت می کنند.

رقابت بازرگانان نیز بر اساس منفعت و سود آنها در بازارهای کشور شکل می گیرد.

با توجه به آمار تازه وزارت کار و امور اجتماعی، حدود ۱۰ میلیون از شهروندان کشور زیر خط فقر زنده گی می کنند که نیاز جدی به رسیده گی های اقتصادی دارند؛ اما این قشر از هیچ توجهی از سوی حکومت بهره مند نمی شوند.

وزارت مالیه هم همیشه از افزایش عوایدی یاد می کند که بخش عمده آن از مالیات حاصل می شود که در برابر آن باید خدمات نیز عرضه شود که این امر خود به خیال و محالی برای مردم کشور تبدیل شده است.

باید گفت که تغییرات و نوسانات در بازار افغانستان زیاد است و بنابر اقتصاد آزاد، کنترول آن کمی سخت به نظر می رسد و یا هم هیچ مداخله ای از سوی دولت صورت نمی گیرد.

اما مسایلی که در این نوسانات قیمت در افغانستان نگران کننده و تاسف بار است، استفاده از ابزارهایی است که اسلام آنها را رد کرده و در معاملات اسلامی نمی گنجد.

نکته قابل توجه در نوسان قیم در افغانستان، این است که این نوستان در زمانی صورت می گیرد که یا عید نزدیک باشد و یا هم ماه برکت و رحمت (رمضان) در پیش باشد.

بر همگان روشن است که قیمت مواد اولیه و مورد نیاز در ماه مبارک رمضان، پیش از آغاز این ماه در حدود ۴۰درصد ارزان تر بود؛ اما با آغاز ماه رمضان، افزایش قیمت اعمال می شود.

احتکار

در افزایش قمیت مواد اولیه در بازارهای کشور در ماه مبارک رمضان، عوامل عمده ای نقش دارند که افزایش تقاضا و کمبود عرضه، بلند رفتن قیمت وارداتی، احتکار و چندین عامل دیگر از آن جمله اند.

اما نگران کننده در کشور اسلامی افغانستان مسئله احتکار است.

احتکار از مادۀ «حکر» است، و حکر به معنای ذخیره کردن طعام به امید و انتظار چیزی است. به کسی که این عمل را انجام می دهد «محتکر» گفته می ‌شود.

این مسئله در مسایل اقتصادی و معاملات روزانه افغانستان دیده می شود و با فرارسیدن ماه برکت افزایش نیز پیدا می کند و بازرگانان با روی آوردن به احتکار به دنبال افزایش قیمت ها هستند.

بازرگانان افغانستان در این کار موفق نیز بوده اند و با این کار به هدفشان که درآمد بیشتر نیز بوده، رسیده اند و در این بین مردم عادی و کسانی که زیر خط فقر هستند باید تمام فکر خود را بالای زنده ماندن متمرکز کنند نه لذت بردن از زنده گی.

به طور نمونه، یک روز پیش از آغاز ماه مبارک رمضان یک سیر تربوز وطنی برابر با ۸۰ الی ۹۰ افغانی بود که همین تربوز به محض آغاز ماه رمضان به ۱۳۰ تا ۱۴۰ افغانی رسید.

یک کارتن خرما نیز که پیش از ماه رمضان ۵۰ الی ۶۰ افغانی به فروش می رسید در ماه مبارک رمضان به ۷۰ الی ۸۰ افغانی افزایش یافت.

اگر مسئله احتکار در معاملات افغانستان جدی نبود، رئیس جمهور در پیام رمضانی خود به ادارات مرتبط دستور رسیده گی به این موضوع را نمی داد.

نکته دیگر در بین بازرگانانی که احتکار می کنند این است که اکثر بازرگانان کشور حاجی بوده و خانه خدا را زیارت کرده اند و در صف های نماز جماعت نیز اولین صف از آنهاست؛ حال سوال این است که احتکار نکنند، حج نروند و خدمات بهتر و ارزان تر در اختیار مردمی قرار دهند که زیر خط فقر هستند و یا اینکه حج بروند و تمام مسایل اسلامی و دینی را در معاملات زیر پا بگذارند؟

این امر نگرانی های زیادی در بین مردم نیز به وجود آورده است، مردم می گویند که با بالارفتن قیمت مواد اولیه، توانایی خرید آنها در رمضانی که بیش از ۱۶ ساعت طول می کشد، پایین آمده و توانایی جسمی شان نیز کاهش یافته است.

اداره های دولتی نیز به دلیل کاهش زمان کاری شان از هشت ساعت به شش ساعت و همچنین فساد گسترده، از رسیده گی به مشکلات مردم در زمینه کنترول قیم عاجز است و تنها به دنبال مالیه گرفتن و بلند جلوه دادن عایدات دولتی هستند تا افتخار و بهانه ای باشد برای کسب کمک های بانک های جهانی و آسیایی.

به هر حال انتظار می رود که حجاج بازرگان، دولتی های عاید جمع کن به دنبال راه های اساسی برای مردمی باشند که شاید در یک ماه قادر به خرید گوشت نباشند و بخش عمده غذایی آنها را کلسترول ناشی از کچالو تشکیل می دهد.