طالبان چطور قدرت‌مند شد؟

فاصله ایجاد شده بین مردم و حکومت و از سوی دیگر فساد اداری‌ای که مبارزه چند ساله برای محو آن ناکام بود و مراجعه مردم به دادگاه‌های طالبان مسلح برای حل اختلافات، عواملی دانسته شده که باعث قدرت مجدد طالبان مسلح در افغانستان شده است.

به گزارش خبرگزاری خاورمیانه، بعد از اظهارات تازه اداره ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) در مورد تلفات نیروهای امنیتی افغانستان و فساد گسترده در ارگان‌های امنیتی، رسانه امریکایی «آسوشیتدپرس» به نحوه قدرت گرفتن دوباره طالبان مسلح در افغانستان پرداخته است.

در این گزارش آمده است که فساد گسترده در حکومت افغانستان و عدم توانایی برای اجرای عدالت و امنیت سبب دوری بسیاری از مردم از حکومت شده و به همین دلیل بسیاری از اختلافات مردمی در ساحاتی از افغانستان توسط دادگاه طالبان مسلح حل‌وفصل می‌شود.

منبع به نقل از سیگار آورده است که طالبان مسلح حدود ۴۰ درصد از خاک افغانستان را تحت کنترول خود دارد.

همچنین به افزایش نیروی خارجی در کشور اشاره شده است که امریکا در حالی اعزام چند هزار نیروی بیشتر به افغانستان را بررسی می‌کند که حضور ۱۵۰ هزار نیروی نظامی این کشور و ناتو در افغانستان حضور داشتند؛ اما در سرکوبی طالبان مسلح ناکام بودند.

اکثر نیروهای خارجی در سال ۲۰۱۴ از افغانستان خارج شده و نیروهای نظامی و امنیتی افغانستان با ظرفیت ۱۹۵ هزار سرباز اردو و بیش از ۱۵۰ هزار نیروی پولیس بازهم در سرکوبی طالبان مسلح موفق نبودند.

بر اساس این گزارش، طالبان مسلح در مناطق جنوبی و غربی افغانستان نفوذ بیشتری دارند و در این مناطق به صورت آزادانه فعالیت داشته و برنامه‌های خود را طرح‌ریزی می‌کنند.

این مناطق مرز مشترک گسترده‌ای با مناطق قبیله‌ای پاکستان دارد و به همین دلیل طالبان مسلح و سران آنها به راحتی می‌توانند بین دو کشور تردد داشته و در خاک پاکستان به آرامی حملات خود را برنامه‌ریزی کرده و تجهیز شوند.

نمونه بارز قدرت‌گرفتن دوباره طالبان مسلح در ماه‌های اخیر دیده شده که طی آن، این گروه موفق شدند چند ولسوالی را در ولایت‌های غور، فاریاب و جوزجان تصرف کرده و به کنترول خود درآورند.

جنگ تریاک و هلمند

در کنار دیگر ولایت‌هایی که طالبان مسلح بر آن تسلط دارند، هلمند از جمله ولایت‌هایی است که بیشتر مورد توجه این گروه و نیروهای خارجی است.

وجود کشتزارهای گسترده کوکنار و برداشت آزادانه این مواد مخدر از هلمند، این ولایت را به یک ولایت استراتیژیک و جنگی تبدیل کرده است که هر کدام از طرفین‌، برای تامین منافع خود به آن نیاز دارند.

در حال حاضر اکثر کارشناسان و ساکنین محلی می‌گویند که طالبان مسلح ۸۰ درصد از خاک هلمند را تحت کنترول خود دارد.

ضعف امنیتی و استخباراتی

پس از ۱۶ سال حضور نیروهای خارجی و هزینه چند میلیارد دالری، فساد گسترده در حکومت و عدم توانایی آن برای اجرای عدالت، باعث شده تا در مناطقی که تحت کنترول طالبان مسلح قرار دارند، مردم برای عدم پرداخت رشوه به پولیس و مقامات حکومتی برای حل اختلافات خود به این گروه مراجعه کنند.

در کنار این مشکل عدم مدیریت در نهادهای دولتی و عدم آموزش درست نیروهای امنیتی باعث شده تا طالبان بیشتر از گذشته خودنمایی کنند و به راحتی بتوانند بالای یک پایگاه اردوی ملی در ولسوالی «خاکریز» قندهار حمله کرده و فاجعه بیافرینند.

همچنین گزارش‌هایی وجود دارد که نیروهای امنیتی در مناطق دوردست از امکانات کافی و لازم بی‌بهره هستند و در بسیاری از مواقع با شکم گرسنه با دشمن نبرد می‌کنند و از سوی دیگر هماهنگی نیز بین نیروهای اردو با پولیس ملی و محلی وجود ندارد.

به هر صورت، پیروزی در برابر مخالفان مسلح دولت نیاز به مبارزه جدی با فساد و وارد کردن اصلاحات در صفوف نیروهای امنیتی دارد که تا حال دولت در این رابطه موفقیت اساسی نداشته است.