پیدا و پنهان جنگ عربستان و امارات علیه یمن

An armed man walks on the rubble of houses destroyed by an air strike near Sanaa Airport March 26, 2015. REUTERS/Khaled Abdullah

An armed man walks on the rubble of houses destroyed by an air strike near Sanaa Airport March 26, 2015.  REUTERS/Khaled Abdullah

بعد از ورود زمینی نیروهای اماراتی به یمن وتسلط نیروهای هادی بر شهر عدن که شاهد درگیری میان نیروهای موسوم به ائتلاف شده بود، اخبار مربوط به اختلافات میان عربستان و امارات بر سر تقسیم نفوذ در یمن، بار دیگر دستمایه رسانه ها شده است.

در همین زمینه روزنامه “القدس العربی” به نقل از منابع یمنی نوشت که اختلافات میان امارات و عربستان سبب شد تا نیروهای هادی نتوانند در عدن پیشروی کنند. همچنین مجله “شؤون خلیجیه” نزدیک به عربستان در مقاله ای تحت عنوان”دست پنهان امارات در یمن” این کشور را به دورزدن دست آوردهای نظامی نیروهای موسوم به “مقاومت مردمی یمن” وتسلط بر بسیاری از شهرهای جنوبی و نیز ایجاد تاخیر در آزادسازی صنعا متهم ساخت.

این اختلافات تا جایی بالاگرفت که مبدل به درگیری خونین میان طرفین شد به گونه ای که نیروهای “الحراک الجنوبی” طرفدار عربستان در ابین و عدن توسط جنگنده های ناشناسی مورد هدف قرار گرفتند که برخی منابع یمنی اعلام کردند دستهای پنهان امارات در پس این حملات قرار دارد. همچنین برخی از منابع این اقدام را پاک سازی برنامه ریزی شده مناطق تحت نفوذ امارات، از وجود عربستانی ها نامیدند؛ امری که سبب می شود تا اختلافات میان عربستان و امارات وارد فصل جدیدی شود.

عدم تمایل اولیه امارات برای پیوستن به طوفان قاطعیت

امارات از آغاز بحران یمن، تمایلی برای پیوستن به عملیات نظامی نیروهای ائتلاف موسوم به طوفان قاطعیت علیه یمن نداشت. گزارش ها حاکی از آن است که امارات با وجود مشارکت در جنگ علیه یمن با ۳۰ جنگنده وبا وجود اینکه دومین نیروی نظامی شرکت کننده در جنگ علیه یمن از حیث تعداد است، اما خواهان پیروزی عربستان در این جنگ نیز نبود. “دیوید هیرست” طی مقاله ای که در پایگاه خبری”میدل ایست آی” منتشر شد بر این امر تاکید دارد و می نویسد که رقابت و درگیری میان امارات و عربستان درباره یمن، رقابتی بر سر رهبری”جهان سنی عرب” است.

هیرست همچنین تاکید دارد که امارات می کوشد تا انتقال قدرت در یمن توسط عربستان با مشکل مواجه شود، و دولت عبدربه منصورهادی که برخی از اعضای حزب اصلاحات وابسته به گروه اخوان المسلمین را در خود جای داده است را با ناکامی مواجه سازد وبه جای آن “احمد علی صالح” پسر رئیس جمهور سابق یمن و فرمانده سابق گارد جمهوری و سفیر سابق یمن در امارات را به کرسی ریاست جمهوری بنشاند.

در همین زمینه بسیاری از گزارش های رسانه ای حاکی از آن است که امارات به علی عبدالله صالح و پسرش، زمان آغاز عملیات طوفان قاطعیت را اعلام کرده بود.در این گزارش ها همچنین آمده است که محمد بن زاید ولی عهد ابوظبی جزییات حمله به یمن را به صالح اعلام کرده بود امری که سبب شد تا صالح با تغییر مکان خود از حملاتی که هدف آنها منزل وی بوده جان سالم به در ببرد.

همچنین برخی منابع اماراتی به صراحت اعلام کردند که در موفقیت طوفان قاطعیت تردید دارند به گونه ای که “عبدالخالق عبدالله” مشاورسیاسی ولی عهد ابوظبی واستاد دانشگاه در گفت وگویی با رویترز اظهار داشت که عملیات طوفان قاطعیت چیزی جز یک ماجراجویی سعودی نیست.

دلایل اختلافات عربستان و امارات درباره یمن

اختلافات میان عربستان و امارات که سبب افزایش تنش و رقابت میان دو طرف شده است، دلایلی متعددی دارد که عبارتند از:

  1. موقعیت استراتژیک یمن: تسلط عربستان بر یمن می تواند منافع مهم و بسیاری را برای این کشور تامین کند به ویژه اینکه موقعیت استراتژیک یمن و اشراف آن به دریای سرخ از یک سو و اقیانوس هند از سوی دیگر اهمیت آن را دو چندان می کند. امری که سبب می شود سهم امارات تا حد زیادی از یمن کاهش یابد.
  2. رهبری”جهان سنی عرب”: به نظر می رسد که امارات از تقسیم رهبری جهان سنی عرب میان عربستان و ترکیه ناخشنود است به ویژه اینکه براساس اظهارات وزیرخارجه اش، خود را شایسته تر از ترکیه ای می داند که به دنبال احیای امپراطوری عثمانی است.
  3. دشمنی سنتی امارات با اخوان المسلمین: امارات از قدرت گرفتن حزب اصلاحات (وابسته به اخوان المسلمین) در یمن، که مورد حمایت سخاوت مندانه عربستان است نگرانی دارد؛ به ویژه اینکه روابط عربستان با اخوان بعد از به قدرت رسیدن ملک سلمان رونق یافته است.
  4. نگرانی های امارات از طرح شهر نور: بر اساس این طرح قرار است یک شهر و یک پل مهم میان یمن و جیبوتی بر روی دریای سرخ ساخته شود که آسیا را به آفریقا وصل می کند و مبدل به یک گذرگاه مهم و استراتژیک می شود به گونه ای که باعث افزایش نگرانی های امارات شده است به ویژه اینکه این طرح سبب می شود تا نقش محوری و مهم بندر دبی رنگ ببازد و سبب شود تا یکی از مهمترین منابع درآمد اقتصادی امارات که همان بندر دبی باشد دچار سقوط شود.
  5. چشم طمع عربستان به منابع نفتی یمن: عربستان می کوشد تا به میدان نفتی “واعد” که از استان جوف تا صحرای”الربع الخالی” امتداد دارد دست یابد و بیشترین بخش آن در یمن قرار دارد. تسلط بر این میدان نفتی بزرگ سبب می شود تا عربستان بتواند ضمن افزایش تولید نفت، راه جدیدی برای صادرات نفت از دریای عرب به جای تنگه هرمز پیدا کند.

طوفان قاطعیت و فروکش کردن روابط عربستان و امارات

این نخسین بار نیست که مناسبات میان عربستان و امارات کاهش می یابد، بلکه پرونده های گوناگونی تاکنون سبب تنش در مناسبات دو کشور شده است که از میان آنها می توان به مناسبات تجاری ویژه امارات با ایران، روابط عربستان با ترکیه و مصر و اخوان المسلمین و اختلافات مرزی قدیمی اشاره کرد همانگونه که می توان اختلافات شخصی میان حاکمان دو کشور را نیز به آن افزود به گونه ای که حاکمان امارات به حاکمان عربستان با دیدی حقارت آمیز نگاه می کنند، امری که به تازگی در اسناد منتشر شده از سوی ویکیلیس فاش شده است. در این سند فاش شده آمده است که محمد بن زاید حاکم دبی، لکنت زبان نایف بن عبدالعزیز را مورد تمسخر قرار داده و گفته است وقتی او را می بیند مجاب می شود که نظریه داروین درباره اینکه انسان ها از نسل میمون هستند درست است.

این در حالی است که مناسبات دو کشور از زمان آغاز طوفان قاطعیت وارد فصل جدیدی شده است، و امارات به منظور همگرایی با عربستان وارد این جنگ نشده بلکه به این واسطه خواسته است تا منافع خود را در یمن تامین کند.

عربستان که خود را وکیل و وصی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس می داند؛ مواضع امارات به ویژه رابطه اش با پسر علی عبدالله صالح را برنمی تابد، امری که سبب شده است تا مناسبات دو کشور به طور چشمگیری کاهش یابد به گونه ای که سفر اخیر ولی عهد ابوظبی به عربستان با تاخیر ۱۰ روزه در پذیرش از سوی عربستان مواجه شد.همچنین در این سفر محمد بن زاید نتوانست ملک سلمان و ولی عهد وی را ملاقات کند کما اینکه سفر وی با استقبال سیاسی و رسانه ای مواجه نشد و عربستان طرح محمد بن زاید را برای حل بحران یمن رد کرد و نپذیرفت.

چه چیز باعث مداخله نظامی زمینی مستقیم امارات در یمن شد؟

اگر امارات در آغاز تمایلی به مشارکت در طوفان قاطعیت نداشت، پس چه چیز باعث تا وارد جنگ زمینی در عدن با این حجم بی سابقه شود؟ و چرا در برهم زدن توازن قوا در جنوب یمن نقش ایفا کرد؟

روزنامه انگلیسی فایننشنال تایمز به نقل از دو جنگجوی محلی و مقامات غربی نوشت که نقشه پیشروی در عدن و حومه آن توسط امارات تهیه واجرا شد ومداخله بیش از ۳ هزار نیروی زمینی امارات و عربستان سبب شد تا معادلات نظامی در یمن پس از ۵ ماه درگیری تغییر کند.

“جمیز سباینسر” کارشناس مسایل یمن در اعلام کرد که بسیار دور از انتظار بود که نیروهای زمینی امارات به مناطق درگیری وارد شوند اما واقعیت این است که نیروهای زمینی اماراتی اکنون بخشی از سربازانی هستند که علیه ارتش یمن و کمیته های مردمی از ماه می گذشته در حال جنگ هستند.

اگر دور از انتظار بود که امارات اقدام به اعزام نیروهای خود به مناطق درگیری کند، پس چه چیز باعث شد تا دست به چنین اقدامی بزند؟

کارشناسان سیاسی بر این باورند که پیروزی هایی که ارتش یمن و نیروهای انصارالله توانستند در عدن و حومه آن از آوریل گذشته تاکنون محقق سازند از یک سو، ونیز تسلط انصار الله بر بنادر استراتژیک عدن از سوی دیگرسبب شد تا موازنه قوایی که امارات در پی آن بود برهم بریزد، چرا که منافع امارات در این بود که عربستان و ارتش یمن در جنگی فرسایشی قرار بگیرند و هیچ کدام نتوانند برهم پیروز شوند. در همین زمینه “صالح الصماد” رئیس شورای سیاسی جنبش انصارالله اعلام کرد که امارات به دنبال آن بود که عدن را به مرکز درگیری مبدل سازد چرا که استقرار امنیتی در عدن برای امارات مساله مرگ و زندگی است از آن رو که امارات طی سالیان گذشته بسیار کوشیده است که با استفاده از افراد بانفوذ داخلی فعالیت های اقتصادی بندر عدن را کاهش دهد.وی افزود ابوظبی می کوشد تا تمام شخصیت های ملی گرای یمنی را که دغدغه های جنوبی ها را فریاد می زنند، از میان بردارد.

نتیجه

درگیری هایی میان نیروهای جنگ افروز علیه یمن، غیرقابل انتظار نبود چرا که این ائتلاف مبتنی بر منافعی است که از طریق ظلم و ستم نسبت به ملت فقیر و مظلوم یمن، با درهم شکستن انقلابشان و مخالف با استقلال واقعی آنان، تامین می شود. و به خدمت گرفتن برگه تروریسم و همپیمانی با آن هیچ گاه امنیت و استقرار را نه برای یمن، ونه برای دیگر کشورهای جوار در پی نخواهد داشت بلکه به جای آن رنج های وارده بر ملت یمن سبب یکپارچگی آنان در مواجهه با دشمنان و جنگ افروزان خواهد شد.

Author

About Author