اردوغان اشتباه خود را پذیرفت

10768df2-6a90-4747-b41f-c0f16e94b5a1_16x9_600x338سوم قوس سال ۱۳۹۴ طیاره نظامی سوخو ۲۴ روسیه از سوی نیروهای نظامی ترکیه سقوط داده شد و پیلوت آن بر فراز سوریه کشته شد.

در همان زمان، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه؛ عذرخواهی ترکیه را نخستین شرط حل تنش بین مسکو و انقره دانست؛ اما اردوغان این خواست را نپذیرفت.

اما حال و بعد از شش ماه، رئیس جمهور ترکیه از موضع خود عقب نشسته و در نامه ای به مسکو، از آماده گی انقره برای انجام هرگونه اقدام جهت کاهش رنج و آلام خانواده پیلوت روسی خبر داد.

از سوی دیگر، اردوغان از سقوط هواپیماهی نظامی روسیه ابراز تاسف کرده و عذرخواهی کرد.

این نامه در حالی برای پوتین ارسال شده که رئیس جمهور ترکیه؛ ۱۰ روز پیش با ارسال نامه ای به مناسبت روز ملی روسیه ابراز امیدواری کرده بود که روابط دو کشور به حالت عادی بازگردد؛ اما هیچ پاسخ منفی و قطعی روسیه را در پی داشت.

کاخ کرملین در آن زمان اعلام کرده بود که با توجه به تشریفاتی بودن نامه و نبود موضوع اجرایی هیچ یک از شروط تعیین شده مسکو، این نامه نیازی به پاسخ دادن ندارد.

پوتین چند ساعت بعد از سقوط هواپیمای روسی، این اقدام را خنجر زدن از پشت به مبارزان ضد تروریست اعلام کرد و بلافاصله دستور داد که سخت ترین تحریم های اقتصادی و اجتماعی علیه ترکیه اجرا شود و نخستین اقدام منع سفر گردشگران روسی به ترکیه بود که سالانه سه میلیون نفر برآورد می شد.

ز سوی دیگر روسیه یک دیدار برنامه ریزی شده بین سران و همچنین نشست راهبردی با حضور وزیران خارجه دو کشور در چارچوب تعیین نقشه راه افزایش ارزش روابط اقتصادی از ۳۰ میلیار دالر در سال ۲۰۱۴ به ۱۰۰ میلیارد دالر تا سال ۲۰۲۵ را نیز لغو کرد.

در چهارچوب اقدام های سختگیرانه علیه ترکیه، واردات محصولات غذایی، کشاورزی و باغی از ترکیه به روسیه منع شد که براساس برخی گزارش ها می توانست ارزش روابط اقتصادی دوجانبه را به کمتر از ۱۵ میلیارد دالر برساند؛ ولی در همین مدت نیز فشار زیادی به درآمد ارزی این کشور وارد شد.

از سوی دیگر، روسیه بزرگترین تامین کننده گاز ترکیه و همچنین شریک ساخت اولین نیروگاه اتومی این کشور است که سرنوشت این طرح ۲۰ میلیارد دالری نیز نامشخص شده است.

این فشارها که اردوغان را در تنگنا قرار داده بود و تاثیرات منفی بر ترکیه وارد کرده بود، در کنار این که این کشور تلاش برای عضویت در اتحادیه اروپا داشته و از مشکلات اقتصادی شماری از همسایه های خود می ترسید؛ ناچار وی را وادار کرد که دست به قلم برده و نامه ای به همتای روسی خود نوشت.

با این نامه؛ نخستین شرط روسیه عملی شد

اکنون رئیس جمهور ترکیه انتظار داد با این نامه و فارغ از برداشت روسیه مبنی بر عذرخواهی یا تسلیت به خانواده، چرخ روابط دوجانبه حرکت کند تا ضمن کاهش فشار تحریم ها، روابط سیاسی نیز احیا شود.

اما این نامه نمی تواند تقابل دو کشور در رابطه به مسایل سوریه را از بین ببرد. ترکیه متهم به حمایت از گروه های مسلح و تروریستی ضد سوری و مسکو همپیمان نظامی دمشق علیه تروریست ها است.

در عین حال، ارسال نامه اردوغان به پوتین با درخواست عادی سازی روابط با روسیه از سویی به عنوان تلاش انقره برای سرپوش گذاشتن به آشتی با رژیم صهیونیستی ارزیابی شده است.

راهی برای فروکش اعتراض مسلمانان

همزمان با سخنرانی نخست وزیر ترکیه درباره بهبود مناسبات با رژیم صهیونیستی ناگهان رسانه های ترکیه از ارسال نامه ای از سوی رئیس جمهور ترکیه به رئیس جمهور روسیه و ابراز تاسف وی از وقوع حادثه سقوط جنگنده روسیه و کشته شدن پیلوت آن به دست ارتش ترکیه خبر دادند.

اما این عذرخواهی و انتشار این مطلب در تلویزیونهای ترکیه موضوع آشتی با رژیم صهیونیستی را که روزها موضوع روز ترکیه شده بود و با اعتراضهای تند محافل اسلامگرا رو به رو بود به حاشیه راند، چرا که مردم ترکیه از دیگر سو به دلیل مشکلات مالی و اقتصادی به ویژه در صنعت گردشگری و کشاورزی خواهان بهبود مناسبات با روسیه بودند.

حال باید دید که هدف اصلی ترکیه از ارسال این نامه به مسکو چه بوده است، از یک سو بیرون شدن از فشارهای اقتصادی و از سوی دیگر تغییر اذهان شهروندانش از سمت اسرائیل به مسایل اقتصادی مطرح بحث است.

هر دو هدف برای ترکیه می تواند حیاتی باشد و در هر دو صورت، ترکیه برنده خواهد بود؛ اما این عذرخواهی قدرت روسیه در قبال کشورهای حامی تروریسم در نبرد سوریه را نیز ثابت می کند.

Author

About Author